Bài giảng Siêu âm khớp khuỷu

SIÊU ÂM KHỚP 
KHUỶU
Giáo sư James Teh
Đại học Oxford
Giới thiệu
• Khớp phức tạp
• Dễ bị chấn thương
• Khảo sát tốt trên siêu âm
Mục tiêu học tập
• Các mốc giải phẫu
• Kĩ thuật
• Các bệnh lý
Chỉ định
• Khớp
• Gân cơ
• Bao hoạt dịch
• Dây chằng
• Dây thần kinh
Giải phẫu
Kĩ thuật
Tràn dịch
Viêm bao hoạt dịch
Dị vật
Giải phẫu-mặt trước
Giải phẫu-mặt sau
• Tư thế càng cua
Bệnh lý
• Tràn dịch khớp
• Viêm màng hoạt dịch
• Dị vật
Tràn dịch-mặt trước
Tràn dịch-mặt trước
Tràn dịch-mặt sau
Tràn dịch- Chẩn đoán phân biệt
• Nhiễm khuẩn
• Viêm (Viêm khớp dạng thấp)
• Chấn thương
• Haemophilia
• PVNS (Pigmented Villonodular Synovitis)- Viêm bao hoạt dịch
thể lông nhú sắc tố
• SOC (Secondary synovial osteochondromatosis) – Tăng sinh
màng hoạt dịch thứ phát
Viêm màng hoạt dịch-Rh A
Synovial osteochondromatosis
(tăng sản xương sụn-màng hoạt dịch)
• 20-40
• Đau, sưng
• Cứng khớp
• Loạn sản màng
hoạt dịch
• Dị vật vôi hóa
Chọc hút khớp
Dị vật
• Vị trí thường gặp đứng thứ 2
• Sau chấn thương, Thoái hóa khớp, Thoái hóa
sụn tách, Rối loạn tăng sinh màng hoạt dịch
• Sụn, xương, xơ, fibrin
• Đau và cứng khớp
Dị vật
• Có hồi âm
• Bóng lưng sau
• Chụp khớp cản quang có
thể hỗ trợ chẩn đoán
Osteochondritis dissecans
Thoái hóa sụn tách
Chỉ định
• Khớp
• Gân cơ
• Bao hoạt dịch
• Dây chằng
• Dây thần kinh
Giải phẫu
Kĩ thuật
Khuỷu tay tennis
Rách cơ tam đầu
Rách cơ nhị đầu
Giải phẫu gân cơ
• 4 khoang
• Khoang trước: cơ nhị đầu, cơ cánh tay
• Khoang sau: cơ tam đầu
• Khoang ngoài: chỗ bám gân cơ duỗi chung -
CEO
• Khoang trong: chỗ bám gân cơ gấp chung-
CFO
Chỗ bám gân cơ duỗi chung
Chỗ bám gân cơ duỗi chung
• Sờ được lồi cầu ngoài
xương cánh tay
• So sánh bên đối diện
Chỗ bám gân cơ duỗi chung
Khuỷu tay tennis
Viêm lồi cầu ngoài
• Tổn thương do cử động nhiều
• Viêm gân xơ mạch hóa – Angio-
fibroplastic tendinosis
• 35% rách đại thể
• Tổn thương dây chằng bên quay
• Doppler có vai trò quan trọng
So sánh hai bên
• Sưng
• Mất cấu trúc bình thường
• Giảm hồi âm
Gân duỗi chung-Châm cứu
Gân duỗi chung- Máu tự thân
Gân gấp chung-rách bán phần
Khuỷu tay “người đánh golf”
Khuỷu tay “người đánh golf”
Viêm gân cơ tam đầu cánh tay
• Gặp ở người hay nâng vật
nặng hoặc người già
• Ít gặp
• Có thể gây tàn tật
• Nhầm lẫn với viêm bao hoạt
dịch
Viêm gân cơ tam đầu cánh tay
Viêm gân cơ tam đầu cánh tay
Bệnh lý chỗ bám gân cơ tam đầu
Rách cơ tam đầu
Giải phẫu cơ nhị đầu cánh tay
• Gân mỏng
• Gắn vào củ xương
quay
• Dễ bị bất thường
không đẳng hướng
Giải phẫu cơ nhị đầu
Giải phẫu bình thường
Rách gân nhị đầu
VĐV cử tạ
Đàn ông trung niên
80% ở tay thuận
• Rách bán phần-điều trị bảo tồn
• Rách toàn phần-điều trị phẫu thuật
Rách gân nhị đầu
•Bong lồi củ xương quay
•Bị co rút lại tùy vào mức
toàn vẹn còn lại của trẽ cân
cơ nhị đầu – lacertus
fibrosus
Rách gân nhị đầu
• Mất liên tục các sợi gân
• Cơ nhị đầu co rút
• Co rút các mảnh xương
• Bóng lưng sau
• Dịch ở khoảng trống
Rách gân nhị đầu
Trẽ cân cơ nhị đầu còn nguyên
? Tư thế tối ưu
MRI FABS-tư thế rắn hổ mang
Chỉ định
• Khớp
• Gân cơ
• Bao hoạt dịch
• Dây chằng
• Dây thần kinh
- Bao hoạt dịch gân cơ nhị
đầu-xương quay
- Bao hoạt dịch mỏm khuỷu
Giải phẫu bao hoạt dịch gân nhị đầu-
xương quay
Viêm bao hoạt dịch gân nhị đầu-
xương quay
• Kết hợp
• Bệnh khớp do viêm
• Viêm gân mạn
• Rách bán phần
Viêm bao hoạt dịch gân nhị
đầu-xương quay
Đừng nhầm lẫn với u
Viêm bao hoạt dịch mỏm khuỷu
• Bệnh khớp
• Nhiễm khuẩn
• Chấn thương
Viêm bao hoạt dịch mỏm khuỷu
• Phì đại màng hoạt dịch
• Thường không tràn dịch khớp
• Khớp có bị ảnh hưởng?
Mỏm khuỷu
Viêm bao hoạt dịch mỏm khuỷu
• Khoảng ảo
• Lát bởi màng hoạt dịch
• Chấn thương, viêm, nhiễm khuẩn
Viêm bao hoạt dịch mỏm khuỷu
Viêm bao hoạt dịch vôi hóa
Chỉ định
• Khớp
• Gân cơ
• Bao hoạt dịch
• Dây chằng
• Dây thần kinh
Giải phẫu
Kĩ thuật
Chấn thương dây
chằng bên quay 
(RCL)
Chần tương dây
chằng bên trụ (UCL)
Dây chằng bên quay
Tổn thương dây chằng bên quay
• Trật khớp sau ngoài
• Kết hợp rách gân duỗi
chung
• Phẫu thuật gân duỗi
chung
• Chẩn thương mạn tính
dẫn đến mất vững sau
Tổn thương dây chằng bên quay
Viêm gân duỗi chung
Gân duỗi chung trái
Dây chằng bên trụ
Chấn thương dây chằng bên trụ
• Thường gặp ở Mỹ
• Vận động viên hay có động
tác ném
• Trật khớp ra ngoài khi gấp
khuỷu
• Thoái hóa khớp sớm
Rách dây chằng bên trụ
Tổn thương dây chằng bên trụ
Rách dây chằng bên trụ - lỏng lẻo
Chỉ định
• Khớp
• Gân cơ
• Bao hoạt dịch
• Dây chằng
• Dây thần kinh
Thần kinh trụ
Thần kinh gian
cốt sau
Chèn ép thần kinh
Giải phẫu thần kinh trụ
•Xác định cấu trúc cạnh
mỏm khuỷu – funny bone
•Hình ảnh nhiều đốm/chấm
Chèn ép TK trụ
• Gãy lồi cầu
• Rãnh lồi cầu
• Ống thần kinh trụ (giữa
hai đầu cơ gấp cổ tay
trụ)
Chèn ép thần kinh trụ
Xung đột TK trụ
• TK trụ có thể bị bán trật
• Viêm thần kinh trụ
• Phẫu thuật chuyển đổi
Viêm thần kinh trụ
• Sưng khu trú
• Thay đổi hồi âm
Bán trật thần kinh trụ
Bán trật thần kinh trụ
Cơ sấp tròn
Chèn ép thần kinh gian cốt sau
Nguyên nhân
• Hạch TK quay-chỏm con
• Viêm màng hoạt dịch
• U
• Đinh kết hợp xương đặt lệch
Khi duỗi 2 ngón 3, 4 không duỗi được, trong khi đó các
ngón 2 và 5 dựng đứng
Diễn tiến của liệt cuối cùng dẫn đến yếu tất cả các cơ
duỗi ngón
Hạch TK quay-chỏm con
Kết luận
• Tiếp cận có hệ thống
• Chú ý các chỉ định
• Viêm màng hoạt dịch
• Dị vật
• Khuỷu tay tennis
• Chấn thương cơ nhị đầu
• Bẫy thần kinh
• MRI và siêu âm hỗ trợ nhau