Bài giảng Siêu âm đo đường kính bao dây thần kinh thị trong theo dõi tăng áp lực nội sọ

SIÊU ÂM ĐO ĐƢỜNG KÍNH BAO DÂY 
THẦN KINH THỊ TRONG THEO DÕI 
TĂNG ÁP LỰC NỘI SỌ 
Ts. Nguyễn Anh Tuấn 
Ths. Vương Xuân Trung 
Bộ môn HSCC-ĐHY HN 
Khoa CCA9-BVBM 
NỘI DUNG 
– Cơ sở sinh lý, giải phẫu 
– Kỹ thuật đo bằng siêu âm 
– Các nghiên cứu trên lâm sàng 
CÁC PHƯƠNG PHÁP THEO DÕI ALNS 
• Xâm nhập: 
– Dẫn lưu não thất (tiêu chuẩn vàng) 
– Theo dõi ALNS tại nhu mô não 
– Kết hợp 2 trong 1 
• Không xâm nhập 
– Siêu âm doppler xuyên sọ: máy, kỹ thuật đo 
– Siêu âm đo đường kính dây thần kinh thị giác 
CƠ SỞ SINH LÝ, GIẢI PHẪU 
GIẢI PHẪU 
 Cơ sở giải phẫu: 
 H. E. Killer, G. P. Jaggi, J. Flammer, N. R. Miller, A. R. Huber, A. Mironov, Cerebrospinal fluid dynamics between the 
intracranial and the subarachnoid space of the optic nerve. Brain 2015 
CẤU TẠO KHOANG DƢỚI NHỆN QUANH DÂY 
THẦN KINH THỊ 
Dây thần kinh thị là sự kéo dài của trung não vào trong ổ mắt và cũng 
được bao bọc bởi 3 lớp tương ứng 3 lớp màng não[1]: màng cứng, 
màng nhện và màng mềm 
1.H E Killer, H R Laeng, J Flammer, P Groscurth, Architecture of arachnoid trabeculae, pillars, and septa in the subarachnoid space of the 
human optic nerve: anatomy and clinical considerations, Br J Ophthalmol2003;87:777–781 
LƢU THÔNG CỦA DỊCH NÃO TỦY TRONG 
KHOANG DƢỚI NHỆN QUANH DÂY TK THỊ 
• Wolf và Cs: tiêm thuốc cản quang vào trong bể não của mèo và theo dõi. 
Có sự thoát thuốc cản quang từ khoang dưới nhện quanh dây thần kinh thị 
đoạn sau nhãn cầu vào trong ổ mắt[2] 
 2.Wolf L demann, Dirk Berens von Rautenfeld, Madjid Samii, Thomas Brinker, Ultrastructure of the cerebrospinal fluid outflow along the optic nerve into the lymphatic 
system, Childs Nerv Syst (2005) 21:96–103 
ÁP LỰC NỘI SỌ VÀ ÁP LỰC TRONG KHOANG 
DƢỚI NHỆN QUANH DÂY THẦN KINH THỊ 
 Liu và Kahn[5] tìm mối quan hệ giữa ALNS và áp lực khoang dưới nhện 
quanh thần kinh thị. 
 Truyền nước vào trong não thất và theo dõi sự thay đổi của áp lực khoang 
dưới nhện quanh dây thần kinh thị ở những vị trí khác nhau. 
5.DonLiu, M.D.,andMonteKahn,M.D, Measurementand Relationship of Subarachnoid Pressure of the OpticNerveto Intracranial Pressuresin Fresh 
Cadavers, American Journal of Ophthalmology , 1993:116:548-55. 
KỸ THUẬT ĐO 
II. TỔNG QUAN 
 Ký thuật đo: 
• Eman A, et al., Neuromuscular Ultrasound of Cranial Nerves. Clin Neurol, 2015. 11(2): p. 109–121 
- Bệnh nhân nằm ngửa 
- Đầu dò phẳng, f: 7-12 MHz, 
 B-mode. 
- Đầu dò đặt phần trên ngoài ổ 
 mắt 
- Đo ở 3mm sau võng mạc 
5.Eman A, et al., Neuromuscular Ultrasound of Cranial Nerves. Clin Neurol 
 Hình ảnh của dây thần kinh thị trên siêu âm: 
Nhãn Cầu 
Dây Thần 
Kinh Thị 
Bao dây 
TK Thị 
BN Triệu Thị H., Nữ, 33Tuổi 
CĐ: XHDN do vỡ phình động mạch thông trƣớc 
MỘT SỐ NGHIÊN CỨU 
MỘT SỐ NGHIÊN CỨU VỀ ĐO ĐK DÂY TK THỊ 
• Wang và Cs nghiên cứu trên 60 bệnh nhân nhập viện với với nhiều 
nguyên nhân gây tăng ALNS khác nhau: Nhiễm trùng thần kinh 
trung ương, Bệnh mạch máu não, Não úng thủy. 
• Nghiên cứu đánh giá mối tương quan giữa ALNS(đo bằng chọc tủy 
sống) và ONSD(đo bằng siêu âm) tại thời điểm nhập viện và diễn 
biến theo thời gian trong quá trình điều trị. 
JAMA- 2018 
• Có mối tương quan chặt chẽ giữa ICP và ONSD tại thời điểm nhập 
viện với r = 0.798 (CI 95%) 
• Có mối tương quan chặt chẽ giữa sự biến đối ICP và ONSD trong 
qua trình điều trị. 
• Nhiều nghiên cứu về giá trị bình thường của ONSD không phụ 
thuộc vào tuổi, giới hay kích thước cơ thể, nhưng khác nhau ở các 
nghiên cứu trên những chủng người khác nhau. 
Quốc Gia, Vùng Lãnh Thổ Giá Trị ONSD ( mm) 
HongKong 3.7 – 4.7 
Hàn Quốc 2.9 – 5.3 
Bangladesk 4.25 – 4.75 
Nepal 3.1 – 4.6 
Hy lạp 2.4 – 4.9 
Trung Quốc 4.7 – 5.4 
Nghiên Cứu Trên Ngƣời Việt Nam? 
• Khỏa sát trên 61 người khỏe mạnh là nhân viên y tế và Bệnh nhân 
mắc những bệnh không liên quan tới TALNS cho thấy giá trị 
ONSD: 
 Giá trị trung bình Khoảng 95% 
N = 61 5.10 ± 0.35 mm 4.31 – 5.7 mm 
Giá trị trung bình 
Khoảng 95% 
N = 61 
5.10 ± 0.35 mm 
4.31 – 5.7 mm 
NGHIÊN CỨU TIẾN HÀNH TẠI KHOA 
CCA9 BVBM 
• Mối tương quan chặt chẽ giữa ALSN và ONSD: 
Giá trị ONSD để chẩn đoán TALNS 
Kết luận 
• Phương pháp đơn giản 
• Làm tại giường 
• Cho kết quả tốt, có gía trị định hướng 
• Thực hiện được tại mọi cơ sở y tế 
THANK YOU!