Bài giảng Phương pháp nghiên cứu khoa học - Chương 5: Soạn thảo và thuyết trình kết quả nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu khoa học 
Ch­¬ng 5 
SOẠN THẢO VÀ THUYẾT TRÌNH 
KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 
11/29/2021 
2 
Cấu trúc tổng quát bản báo cáo NC 
Trang bìa 
Mục lục 
Lời mở đầu (hoặc Lời giới thiệu) 
Nội dung chính của bản báo cáo 
 - Tổng quan những vấn đề có liên quan 
 - Tính cấp thiết, mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu 
 - Phạm vi, đối tượng nghiên cứu 
 - Phương pháp nghiên cứu 
 - Kết quả nghiên cứu (về lý luận, về thực tiễn, những 
 đề xuất, kiến nghị, giải pháp) 
 - Kết luận: những thành công, hạn chế, vấn đề cần tiếp tục nghiên cứu 
 - Tài liệu tham khảo 
 - Phụ lục 
11/29/2021 
3 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
 Yêu cầu: 
Giải thích một cách rõ ràng cho người đọc/nghe dữ liệu và những kết luận theo yêu cầu của mục tiêu nghiên cứu đặt ra 
 Cấu trúc nội dung và hình thức của báo cáo phản ánh đầy đủ quá trình thực hiện nghiên cứu, những kết quả và những vấn đề liên quan 
Truyền thông đến người đọc/nghe một cách phù hợp 
11/29/2021 
4 
Lưu ý khi viết báo cáo 
 Đặc tính cuả người đọc/ nghe 
Trình độ học vấn 
 Trình độ chuyên môn về những khía cạnh liên quan trong dự án nghiên cứu 
 Mức độ quan tâm đến các vấn đề trong bản báo cáo 
 Chức vụ, vị trí trong tổ chức của bên đặt hàng nghiên cứu: các chuyên gia, các nhà quản lý, những người khác có quan tâm 
11/29/2021 
5 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
 Cân nhắc độ dài của bản báo cáo 
 Căn cứ vào qui mô và mục tiêu cụ thể của cuộc nghiên cứu 
 Đối tượng đọc/ nghe báo cáo 
Nghệ thuật trình bày/ văn phong 
Cấu trúc mạch lạc, rõ ràng, dễ theo dõi 
Cách diễn đạt lôgic, có sức thuyết phục 
Trình bày ngắn gọn những điểm chính và có độ nhấn cần thiết, đủ lớn. 
 Các yếu tố hỗ trợ ( biểu bảng, đồ thị) 
11/29/2021 
6 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
 Tổ chức viết báo cáo: cá nhân/ nhóm 
 Thống nhất đề cương và các nội dung chủ yếu 
 Qui định chung về qui tắc trình bày và những thuật ngữ sử dụng 
 Tiến độ thực hiện 
 Thời gian hoàn tất toàn bộ báo cáo: 
 Qui mô của nghiên cứu: số lượng và tính chất phức tạp 
 Số lượng các laọi báo cáo phải nộp và trình bày 
 Thời hạn qui định trong hợp đồng nộp báo cáo 
CÁC NỘI DUNG CẦN CÓ CỦA MỘT BÁO CÁO NC 
Lời mở đầu 
Giới thiệu những vấn đề chung nhất về: 
-Ý tưởng của hoạt động NC (lý do) 
Kết cấu của Báo cáo NC (các chương, mục; nội dung tóm tắt của mỗi chương, mục; tác giả chủ trì thực hiện/biên soạn từng chương, mục) 
- Định hướng 
- Các tác giả 
- Lời cám ơn 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
Tổng quan nghiên cứu ( Overview ) 
 Mục đích: 
+ Hệ thống hóa các cơ sở lý thuyết và thực tiễn có liên quan đến vấn đề nghiên cứu. 
+ Phát hiện những khía cạnh chưa nghiên cứu, hoặc đã nghiên cứu nhưng ở cách tiếp cận khác, làm cơ sở cho việc xác định quan điểm tiếp cận, nội dung, tính mới/khác của đề tài nghiên cứu. 
Thường phân thành 2 nhóm công trình: 
+ Các công trình ở ngoài nước 
+ Các công trình ở trong nước 
- Tóm lược: nội dung, pp, qđ tiếp cận, kết luận 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
 Tính cấp thiết của nghiên cứu đề tài 
- Phải trả lời được câu hỏi: Tại sao phải nghiên cứu? 
 - Để xác định thường dựa trên kết quả của tổng quan nghiên cứu các công trình khoa học khác có liên quan 
- Cần làm rõ được các lý do sau: 
 + Về mặt lý luận: cần hoàn thiện vấn đề gì ? 
 + Về thực tiễn: có phát sinh từ thực tế hoạt động cần giải quyết? 
Đã nghiên cứu, giải quyết nhưng chưa triệt để, hoặc phải theo cách tiếp cận khác 
- Việc trình bày cần rõ ràng, có thể có minh chứng để tăng tính thuyết phục 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
Mục đích nghiên cứu 
 Mục đích: 
+ Hệ thống hóa các cơ sở lý thuyết, hoặc tìm kiếm những khái niệm, nội dung lý thuyết mới. 
 + Đánh giá thực tiễn/ thực trạng có liên quan đến vấn đề nghiên cứu; xác định nguyên nhân của thực trạng. 
+ Định hướng giải quyết vấn đề nghiên cứu: kiến nghị, giải pháp 
+ Định hướng phát triển các hoạt động nghiên cứu tiếp theo có liên quan. 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
 Đối tượng nghiên cứu 
Là những nội dung trọng tâm của vấn đề NC nhằm đáp ứng được các mục đích nghiên cứu đã đề ra. 
 Phạm vi nghiên cứu 
 Xác định các giới hạn về nội dung, về không gian, về thời gian. 
 Khách thể nghiên cứu 
là chủ thể được định hướng trong mẫu nghiên cứu, đảm bảo cho việc thu thập thông tin trong quá trình NC 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
Phương pháp nghiên cứu 
 Cần mô tả rõ: 
- Sử dụng phương pháp NC chủ yếu là gì: định tính hay định lượng, hay hỗ hợp? 
- Các phương pháp cụ thể được sử dụng? 
- Các giả thiết, mô hình được sử dụng 
- Các nguồn thông tin sẽ khai thác dữ liệu thứ cấp và/ hoặc sơ cấp 
- Mẫu nghiên cứu trong thu thập dữ liệu sơ cấp 
- Phương pháp sử dụng trong xử lý, phân tích dữ liệu 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
 K ết quả nội dung nghiên cứu 
 Thông thường có th ể trình bày theo dạng chương (phần) 
+ Phần lý luận: trình bày các khái niệm, đặc điểm, nhân tố ảnh hưởng, nội dung cốt lõi của vấn đề, việc đo lường đánh giá.. 
Phần lý luận tạo lập cơ sở cho việc nghiên cứu thực trạng và các kiến nghị, giải pháp 
 + Phần thực tế: sử dụng kết hợp các dữ liệu thứ cấp/sơ cấp để phân tích, đánh giá nội dung thực tế; qua đó rút ra các kết luận, các nhân tố ảnh hưởng, các nguyên nhân.. 
+ Phần kiến nghị, giải pháp: gắn với các chủ thể thực hiện; đảm bảo tính hệ thống, tính khả thi 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
 Kết luận chung của kết quả nghiên cứu 
Đánh giá chung về việc thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu; những việc đã làm được/ chưa làm được; nguyên nhân; những vấn đề sẽ tiếp tục triển khai nghiên cứu (khi có nhu cầu hoặc có điều kiện) 
Tài liệu tham khảo 
Xếp theo thứ tự tên tác giả, tên tài liệu, nơi XB 
VD: Vũ Cao Đàm (2011): Giáo trình phương pháp luận NCKH, NXB Giáo dục Việt Nam 
Phụ lục 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
11/29/2021 
15 
Phương pháp nghiên cứu khoa học 
 Thuyết trình kết quả nghiên cứu 
Chuẩn bị trình bày: 
Đối tượng nghe 
Những điểm trọng tâm trong nội dung bản báo cáo 
Dự kiến những vấn đề nảy sinh tranh luận 
Người chủ trì và hình thức tổ chức buổi thuyết trình 
Giới hạn thời gian cho phép trình bày 
 Lựa chọn các phương tiện nghe nhìn 
 Viết bài trình bày 
Thuyết trình báo cáo nghiên cứu 
- Trình bày dưới dạng BC tóm tắt (những vấn đề trong tâm) 
- Sử dụng trình duyệt PowerPoint 
- Tăng cường sử dụng dạng sơ đồ 
- Có thể trình bày dưới 2 dạng: 
+ Theo trình tự các chương, mục của BC chính thức 
+ Theo nhóm vấn đề 
- Cần chuẩn bị bài nói tương ứng với Slides 
- Cần có sự tập dượt 
Phương pháp nghiên cứu khoa học