Bài giảng Pháp luật đại cương - Chương 3: Hình thức pháp luật - Nguyễn Thu Ba

1Please purchase a personal 
license.
Hình thức pháp luật
ThS. Nguyễn Thu Ba
Khoa Luật Đại học KTQD
email: bgtb@hn.vnn.vn
2Nội dung chương 3
I. Khái niệm, phân loại hình thức pháp luật
II. Văn bản quy phạm pháp luật – Hình thức pháp luật của nhà nước
CHXHCN Việt Nam
III. Hiệu lực và nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật
IV. Điều ước quốc tế và pháp luật quốc gia
V. Hệ thống hoá pháp luật.
3TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU CHƯƠNG III
1. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật do Quốc hội thông qua 
ngày 3-6-2008.
2. Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân 
và Uỷ ban nhân dân do Quốc hội thông qua ngày 3-12-2004. 
3. Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế do Quốc hội 
thông qua ngày 14-6-2005
4. Nghị định số 24/2009/NĐ-CP ngày 5-3-2009 quy định chi tiết và biện 
pháp thi hành Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 
5. Nghị định số 91/2006/NĐ-CP ngày 6-9-2006 quy định chi tiết thi 
hành một số điều của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật 
của Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân 
4Khái niệm, phân loại hình thức pháp luật

 Khái niệm hình thức pháp luật

 Phân loại hình thức pháp luật
5Khái niệm hình thức pháp luật
Hình thức pháp luật (hay còn gọi là nguồn
pháp luật) là cách thức biểu hiện ý chí của giai
cấp thống trị mà thông qua đó, ý chí trở thành
pháp luật.
6Phân loại hình thức pháp luật

 Tập quán pháp

 Tiền lệ pháp

 Văn bản quy phạm pháp luật
7Tập quán pháp

 Tập quán pháp là hình thức Nhà nước thừa nhận các phong
tục, tập quán lưu truyền trong xã hội, phù hợp với lợi ích của giai
cấp thống trị và nâng chúng lên thành pháp luật.
Tập quán pháp là hình thức pháp luật ra đời sớm nhất.
Hiện còn tồn tại ở một số quốc gia kém phát triển trên thế
giới. 
8Tiền lệ pháp

 Tiền lệ pháp (còn gọi là án lệ) là việc nhà nước thừa nhận các
bản án của Toà án hoặc quyết định của cơ quan hành chính, lấy
các bản án hoặc quyết định đó làm căn cứ để giải quyết những
sự việc tương tự xảy ra trong thời gian sau này. 
Hình thức pháp luật này đã được sử dụng trong nhà nước
chủ nô và được sử dụng rộng rãi trong các nhà nước phong
kiến. 
Hiện nay tiền lệ pháp vẫn còn có vị trí quan trọng trong
pháp luật tư sản, nhất là ở các nước thuộc hệ thống pháp luật
Anh - Mỹ (Common Law). Hình thức pháp luật này xuất phát từ
hoạt động của cơ quan hành pháp và tư pháp. 
9Văn bản quy phạm pháp luật

 Văn bản quy phạm pháp luật là hình thức pháp luật do các
cơ quan nhà nước ban hành dưới hình thức văn bản (pháp luật
thành văn). 
Văn bản quy phạm pháp luật là hình thức pháp luật tiến bộ
nhất, nó có khả năng phản ánh rõ ràng nhất nội dung và các
dấu hiệu thuộc bản chất của pháp luật, tức là phản ánh rõ tính
giai cấp, tính quy phạm phổ biến, tính xác định, chặt chẽ về
mặt hình thức và có hiệu lực cao trong việc điều chỉnh các quan
hệ xã hội. 
Văn bản quy phạm pháp luật thể hiện dưới các hình thức
cụ thể như Hiến pháp, luật, sắc lệnh v.v.
10
Nguồn luật của các nước
theo hệ thống luật Châu Âu lục địa

 Hiến pháp

 Các đạo luật

 Văn bản cơ quan hành chính

 Các nước thuộc EU: Luật của EU.
11
Nguồn luật của các nước
theo hệ thống thông luật (common law)

 Hiến pháp

 Án lệ

 Các đạo luật

 Văn bản của cơ quan hành chính.
12
II. Văn bản quy phạm pháp luật – Hình thức
pháp luật của Nhà nước CHXHCN Việt Nam

 Khái niệm

 Đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật

 Nguyên tắc ban hành văn bản quy phạm pháp luật

 Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật của cơ quan Nhà nước ta. 
13
Khái niệm
“Văn bản quy phạm pháp luật là văn bản do cơ quan nhà nước ban 
hành hoặc phối hợp ban hành theo thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ
tục được quy định trong Luật này hoặc trong Luật ban hành văn bản 
quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, trong đó
có quy tắc xử sự chung, có hiệu lực bắt buộc chung, được Nhà nước 
bảo đảm thực hiện để điều chỉnh các quan hệ xã hội”.
(Điều 1, Luật ban hành VBQPPL 2008).
14
Đặc điểm của văn bản quy phạm pháp luật

 Phải do các cơ quan Nhà nước, người có thẩm quyền ban hành với
những hình thức do pháp luật quy định (Là văn bản nhà nước).

 Trình tự, thủ tục ban hành văn bản được quy định chặt chẽ trong Luật
ban hành văn bản quy phạm pháp luật và các văn bản pháp luật khác
có liên quan.

 Nội dung của văn bản có chứa các quy tắc xử sự chung. 

 Nhà nước bảo đảm việc thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật.
15
Nguyên tắc ban hành
văn bản quy phạm pháp luật
1. Bảo đảm tính hợp hiến, hợp pháp và tính thống nhất của văn bản quy phạm 
pháp luật trong hệ thống pháp luật. 
2. Tuân thủ thẩm quyền, hình thức, trình tự, thủ tục xây dựng, ban hành văn bản 
quy phạm pháp luật.
3. Bảo đảm tính công khai trong quá trình xây dựng, ban hành văn bản quy phạm 
pháp luật trừ trường hợp văn bản quy phạm pháp luật có nội dung thuộc bí
mật nhà nước; bảo đảm tính minh bạch trong các quy định của văn bản quy 
phạm pháp luật. 
4. Bảo đảm tính khả thi của văn bản quy phạm pháp luật.
5. Không làm cản trở việc thực hiện điều ước quốc tế mà Cộng hòa xã hội chủ
nghĩa Việt Nam là thành viên.
Trong trường hợp khẩn cấp hoặc cần sửa đổi ngay cho phù hợp với văn 
bản quy phạm pháp luật mới được ban hành thì việc xây dựng, ban hành luật, 
nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc 
hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch nước, nghị định của Chính phủ, quyết định 
của Thủ tướng Chính phủ có thể được thực hiện theo trình tự, thủ tục rút gọn 
(Điều 75 Luật BHVBQPPL 2008)
16
Hệ thống văn bản quy phạm
pháp luật của cơ quan Nhà nước Việt Nam
Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật (Điều 2 Luật BHVBQPPL 2008) (12)
1. Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội. 
2. Pháp lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội.
3. Lệnh, quyết định của Chủ tịch nước.
4. Nghị định của Chính phủ.
5. Quyết định của Thủ tướng Chính phủ.
6. Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Toà án nhân dân tối cao, Thông tư của Chánh 
án Toà án nhân dân tối cao. 
7. Thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao.
8. Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.
9. Quyết định của Tổng Kiểm toán Nhà nước.
10. Nghị quyết liên tịch giữa Uỷ ban thường vụ Quốc hội hoặc giữa Chính phủ với cơ 
quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội. 
11. Thông tư liên tịch giữa Chánh án Toà án nhân dân tối cao với Viện trưởng Viện 
kiểm sát nhân dân tối cao; giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ với Chánh án 
Tòa án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; giữa các Bộ 
trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ.
12. Văn bản quy phạm pháp luật của Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân.
17
Văn bản quy phạm
pháp luật của Quốc hội

 Hiến pháp là Luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý
cao nhất.

 Luật, Bộ luật (Đạo luật) là văn bản quy phạm pháp luật có
giá trị sau Hiến pháp.

 Nghị quyết của Quốc hội được ban hành để quyết định kế
hoạch phát triển kinh tế - xã hội, chính sách tài chính, tiền tệ
quốc gia, chính sách dân tộc, tôn giáo, đối ngoại, quốc phòng, 
an ninh
18
Văn bản quy phạm pháp luật
của Uỷ ban thường vụ Quốc hội

 Pháp lệnh quy định những vấn đề được Quốc hội giao, sau
một thời gian thực hiện, trình Quốc hội xem xét, quyết định ban 
hành thành luật.

 Nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội được ban hành để
giải thích Hiến pháp, luật, pháp lệnh, giám sát việc thi hành
Hiến pháp, văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Uỷ ban 
thường vụ Quốc hội, giám sát hoạt động của Chính phủ
19
Văn bản quy phạm
pháp luật của Chủ tịch nước

 Lệnh của Chủ tịch nước ban hành để công bố tình trạng khẩn
cấp; tổng động viên hoặc động viên cục bộ trong những trường
hợp cần thiết. 

 Quyết định là văn bản của Chủ tịch nước để thực hiện những
nhiệm vụ, quyền hạn của Chủ tịch nước do Hiến pháp, luật quy
định.
20
Văn bản quy phạm pháp luật
của Chính phủ
Nghị định của Chính phủ:
1. Quy định chi tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị
quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của Chủ tịch nước;
2. Quy định các biện pháp cụ thể để thực hiện chính sách kinh tế, xã hội, 
quốc phòng, an ninh, tài chính, tiền tệ, ngân sách, thuế, dân tộc, tôn giáo, văn 
hoá, giáo dục, y tế, khoa học, công nghệ, môi trường, đối ngoại, chế độ công vụ, 
cán bộ, công chức, quyền, nghĩa vụ của công dân và các vấn đề khác thuộc 
thẩm quyền quản lý, điều hành của Chính phủ; 
3. Quy định nhiệm vụ, quyền hạn, tổ chức bộ máy của các bộ, cơ quan 
ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ và các cơ quan khác thuộc thẩm quyền của 
Chính phủ;
4. Quy định những vấn đề cần thiết nhưng chưa đủ điều kiện xây dựng 
thành luật hoặc pháp lệnh để đáp ứng yêu cầu quản lý nhà nước, quản lý kinh 
tế, quản lý xã hội. Việc ban hành nghị định này phải được sự đồng ý của Ủy ban 
thường vụ Quốc hội.
21
Văn bản quy phạm pháp luật
của Thủ tướng Chính phủ
Quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định: 
1. Biện pháp lãnh đạo, điều hành hoạt động của Chính phủ và hệ
thống hành chính nhà nước từ trung ương đến cơ sở; chế độ làm việc 
với các thành viên Chính phủ, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân tỉnh, thành phố
trực thuộc trung ương và các vấn đề khác thuộc thẩm quyền của Thủ 
tướng Chính phủ;
2. Biện pháp chỉ đạo, phối hợp hoạt động của các thành viên Chính 
phủ; kiểm tra hoạt động của các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc 
Chính phủ, Uỷ ban nhân dân các cấp trong việc thực hiện chủ trương, 
chính sách, pháp luật của Nhà nước.
22
Văn bản QPPL của Bộ trưởng, 
Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ
Thông tư của Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ được 
ban hành để quy định các vấn đề sau đây:
1. Quy định chi tiết thi hành luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp 
lệnh, nghị quyết của Uỷ ban thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết định của 
Chủ tịch nước, nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ tướng 
Chính phủ;
2. Quy định về quy trình, quy chuẩn kỹ thuật, định mức kinh tế -
kỹ thuật của ngành, lĩnh vực do mình phụ trách;
3. Quy định biện pháp để thực hiện chức năng quản lý ngành, 
lĩnh vực do mình phụ trách và những vấn đề khác do Chính phủ giao.
23
Văn bản quy phạm pháp luật
của Toà án nhân dân tối cao

 Nghị quyết của Hội đồng Thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao 
được ban hành để hướng dẫn các Tòa án áp dụng thống nhất 
pháp 

 Thông tư của Chánh án Toà án nhân dân tối cao được ban 
hành để thực hiện việc quản lý các Toà án nhân dân địa 
phương và Toà án quân sự về tổ chức; quy định những vấn đề
khác thuộc thẩm quyền của Chánh án Toà án nhân dân tối
24
Văn bản quy phạm pháp luật
của Viện Kiểm sát nhân dân tối cao
Thông tư của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối 
cao được ban hành để quy định các biện pháp bảo đảm việc 
thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của Viện kiểm sát nhân dân 
địa phương, Viện kiểm sát quân sự; quy định những vấn đề
khác thuộc thẩm quyền của Viện trưởng Viện kiểm sát nhân 
dân tối cao.
25
Văn bản của Tổng Kiểm toán Nhà nước
Quyết định của Tổng Kiểm toán Nhà nước được ban hành để 
quy định, hướng dẫn các chuẩn mực kiểm toán nhà nước; quy định 
cụ thể quy trình kiểm toán, hồ sơ kiểm toán.
26
Văn bản quy phạm pháp luật liên tịch
1. Nghị quyết liên tịch giữa Uỷ ban thường vụ Quốc hội hoặc giữa 
Chính phủ với cơ quan trung ương của tổ chức chính trị - xã hội được ban 
hành để hướng dẫn thi hành những vấn đề khi pháp luật quy định về việc 
tổ chức chính trị - xã hội đó tham gia quản lý nhà nước.
2. Thông tư liên tịch giữa Chánh án Tòa án nhân dân tối cao với 
Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tối cao; giữa Bộ trưởng, Thủ trưởng 
cơ quan ngang bộ với Chánh án Toà án nhân dân tối cao, Viện trưởng Viện 
kiểm sát nhân dân tối cao được ban hành để hướng dẫn việc áp dụng 
thống nhất pháp luật trong hoạt động tố tụng và những vấn đề khác liên 
quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan đó.
3. Thông tư liên tịch giữa các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan 
ngang bộ được ban hành để hướng dẫn thi hành luật, nghị quyết của Quốc 
hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội, lệnh, quyết 
định của Chủ tịch nước, nghị định của Chính phủ, quyết định của Thủ 
tướng Chính phủ có liên quan đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của 
bộ, cơ quan ngang bộ đó.
27
Văn bản quy phạm pháp luật của
Hội đồng nhân dân và Uỷ ban nhân dân

 Nghị quyết của HĐND quy định các vấn đề về các biện pháp bảo
đảm thi hành nghiêm chỉnh Hiến pháp và pháp luật ở địa phương; 
về kế hoạch kinh tế - xã hội và ngân sách; về quốc phòng, an ninh
ở địa phương.

 Quyết định, Chỉ thị của Uỷ ban nhân dân được ban hành để thi
hành văn bản quy phạm pháp luật của các cơ quan Nhà nước cấp
trên và thi hành nghị quyết của Hội đồng nhân dân cùng cấp về
phát triển kinh tế – xã hội, củng cố quốc phòng an ninh. 
28
III. Hiệu lực và nguyên tắc áp dụng
văn bản quy phạm pháp luật

 Hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật

 Nguyên tắc áp dụng văn bản quy phạm pháp luật.
29
Hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật

 Hiệu lực theo thời gian

 Hiệu lực về không gian và đối tượng tác động. 
30
Hiệu lực theo thời gian

 Thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp
luật

 Hiệu lực trở về trước

 Ngưng hiệu lực của văn bản

 Những trường hợp văn bản quy phạm pháp luật hết
hiệu lực. 
31
Công bố luật, pháp lệnh, nghị quyết của
Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội
Chủ tịch nước ban hành lệnh để công bố luật, nghị quyết của Quốc
hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban thường vụ Quốc hội trong thời
hạn chậm nhất là mười lăm ngày, kể từ ngày luật, pháp lệnh, nghị quyết
được thông qua.
Đối với pháp lệnh, nghị quyết đã được Uỷ ban thường vụ Quốc hội 
thông qua mà Chủ tịch nước đề nghị Uỷ ban thường vụ Quốc hội xem 
xét lại theo quy định tại khoản 7 Điều 103 của Hiến pháp thì Uỷ ban 
thường vụ Quốc hội xem xét lại những vấn đề mà Chủ tịch nước có ý 
kiến. Nếu pháp lệnh, nghị quyết đó vẫn được Uỷ ban thường vụ Quốc 
hội biểu quyết tán thành mà Chủ tịch nước vẫn không nhất trí thì Chủ
tịch nước trình Quốc hội quyết định tại kỳ họp gần nhất. Trong các 
trường hợp này thì thời hạn công bố chậm nhất là mười ngày, kể từ
ngày Uỷ ban thường vụ Quốc hội thông qua hoặc Quốc hội quyết định.
32
Thời điểm có hiệu lực và đăng
công báo văn bản quy phạm pháp luật

 Thời điểm có hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật được quy định trong văn 
bản nhưng không sớm hơn bốn mươi lăm ngày, kể từ ngày công bố hoặc ký ban 
hành.

 Văn bản quy phạm pháp luật phải được đăng Công báo. Văn bản quy phạm pháp 
luật không đăng Công báo thì không có hiệu lực thi hành, trừ trường hợp văn 
bản có nội dung thuộc bí mật nhà nước và các trường hợp văn bản quy phạm 
pháp luật quy định các biện pháp thi hành trong tình trạng khẩn cấp, văn bản 
được ban hành để kịp thời đáp ứng yêu cầu phòng, chống thiên tai, dịch bệnh 
nói trên.

 Trong thời hạn chậm nhất là hai ngày làm việc, kể từ ngày công bố hoặc ký ban 
hành, cơ quan ban hành văn bản quy phạm pháp luật phải gửi văn bản đến cơ 
quan Công báo để đăng Công báo. Cơ quan Công báo có trách nhiệm đăng toàn 
văn văn bản quy phạm pháp luật trên Công báo chậm nhất là mười lăm ngày, kể
từ ngày nhận được văn bản. Văn bản quy phạm pháp luật đăng trên Công báo là 
văn bản chính thức và có giá trị như văn bản gốc. 
33
Những trường hợp khác về hiệu lực
- Hiệu lực trở về trước
- Ngưng hiệu lực văn bản quy phạm pháp luật
- Hết hiệu lực của văn bản quy phạm pháp luật
34
Hiệu lực về không gian
và đối tượng tác động

 VBQPPL của các cơ quan nhà nước ở trung ương có hiệu lực
trong phạm vi cả nước và áp dụng đối với mọi cơ quan, tổ
chức, công dân Việt Nam, trừ trường hợp văn bản đó quy định
khác.

 Văn bản của HĐBD, UBND ban hành có hiệu lực trong phạm vi 
địa phương đó.
35
Nguyên tắc áp dụng, đăng tải và đưa
tin văn bản quy phạm pháp luật

 Văn bản quy phạm pháp luật được áp dụng từ thời điểm có hiệu lực.

 Trong trường hợp văn bản có quy định hiệu lực trở về trước thì áp dụng theo
quy định đó.

 Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật có quy định khác nhau về
cùng một vấn đề thì áp dụng văn bản có hiệu lực pháp lý cao hơn, hoặc áp
dụng văn bản mà trong đó có quy định việc áp dụng văn bản quy phạm pháp
luật. 

 Trong trường hợp các văn bản quy phạm pháp luật về cùng một vấn đề do cùng
một cơ quan ban hành mà có quy định khác nhau thì áp dụng quy định của văn
bản ban hành sau.

 Nếu có quy định khác nhau về cùng một vấn đề giữa văn bản quy phạm pháp
luật với Điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên thì áp dụng quy định của
Điều ước quốc tế. 
Văn bản quy phạm pháp luật phải được đăng tải toàn văn trên Trang 
thông tin điện tử của cơ quan ban hành văn bản chậm nhất là hai ngày, kể từ
ngày công bố hoặc ký ban hành và phải đưa tin trên phương tiện thông tin đại 
chúng, trừ văn bản có nội dung thuộc bí mật nhà nước.
36
Giám sát, kiểm tra và xử lý văn bản 
qui phạm pháp luật trái pháp luật

 Văn bản quy phạm pháp luật phải được gửi đến cơ quan nhà nước có
thẩm quyền để giám sát, kiểm tra theo quy định của pháp luật. 

 Việc giám sát, kiểm tra văn bản quy phạm pháp luật được tiến hành 
nhằm phát hiện những nội dung sai trái hoặc không còn phù hợp để
kịp thời đình chỉ việc thi hành, sửa đổi, bổ sung, huỷ bỏ hoặc bãi bỏ
một phần hoặc toàn bộ văn bản, đồng thời kiến nghị cơ quan có
thẩm quyền xác định trách nhiệm của cơ quan, cá nhân đã ban hành 
văn bản sai trái.
37
Thẩm quyền giám sát, xử lý văn bản 
quy phạm pháp luật có dấu hiệu trái pháp luật

 Quốc hội, Ủy ban thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, các Ủy ban 
của Quốc hội

 Chính phủ kiểm tra, xử lý văn bản quy phạm pháp luật có dấu hiệu 
trái pháp luật 

 Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang bộ kiểm tra, xử lý văn bản 
quy phạm pháp luật có dấu hiệu trái pháp luật
38
IV. Điều ước quốc tế

 Khái niệm

 Phân loại

 Mối quan hệ với pháp luật quốc gia.
39
Khái niệm
Điều ước quốc tế là những thoả thuận giữa các
chủ thể của Luật quốc tế (trước hết và chủ yếu là các
quốc gia) trên cơ sở bình đẳng, tự nguyện, dù được ghi
nhận trong một văn kiện duy nhất hoặc trong hai hay 
nhiều văn kiện có quan hệ với nhau và với bất kể tên
gọi riêng của nó là gì nhằm xác định, thay đổi hoặc
chấm dứt các quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia
trên những lĩnh vực mà các bên quan tâm, phù hợp với
các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế hiện đại.
40
Phân loại điều ước quốc tế

 Căn cứ vào danh nghĩa của điều ước quốc tế:
 Điều ước quốc tế được ký kết hoặc gia nhập nhân danh Nhà nước
 Điều ước quốc tế được ký kết hoặc gia nhập nhân danh Chính phủ

 Căn cứ vào chủ thể ký kết:
 Điều ước quốc tế song phương
 Điều ước quốc tế đa phương. 
41
Khái quát quá trình ký kết
và gia nhập điều ước quốc tế
a) Đề xuất về việc đàm phán và ký điều ước quốc tế
b) Quyết định việc đàm phán và ký điều ước quốc tế
c) Hồ sơ trình về việc đàm phán, ký điều ước quốc tế
d) Đàm phán và soạn thảo điều ước quốc tế
 đ) Thẩm định dự thảo điều ước quốc tế
e) Ký điều ước quốc tế
g) Phê chuẩn/Phê duyệt điều ước quốc tế
h) Gia nhập điều ước quốc tế nhiều bên
i) Bảo lưu điều ước quốc tế nhiều bên 
k) Công bố và đăng ký điều ước quốc tế.
42
Mối quan hệ giữa điều ước
quốc tế với pháp luật quốc gia

 Nội luật hóa

 Áp dụng trực tiếp
Nghị quyết số 71/2006/QH11 ngày 29-11-2006 phê
chuẩn Nghị định thư gia nhập Hiệp định thành lập Tổ
chức Thương mại thế giới (WTO) của nước CH XHCN 
Việt Nam.
43
V. Hệ thống hoá pháp luật

 Tập hợp hoá

 Pháp điển hoá./.