Bài giảng Phân tích tài chính - Chương 2: Đọc hiểu Báo cáo tài chính

30-Dec-13
1
ĐỌC HIỂU BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Mục tiêu và Nội dung
•Mục tiêu:
•SV hiểu được nội dung các báo cáo tài chính của DN
•Hiểu tại sao phải đánh giá chất lượng báo cáo tài chính
•Nội dung: 
•Đọc hiểu các báo cáo tài chính công ty
•Đánh giá chất lượng báo cáo tài chính
30-Dec-13
2
Báo cáo tài chính của doanh nghiệp
 Bản cân đối kế toán
Tài sản 
Nguồn vốn
 Báo cáo kết quả kinh doanh
Doanh thu
Chi phí
 Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh,
Dòng tiền từ hoạt động đầu tư,
Dòng tiền từ hoạt động tài chính
 Thuyết minh báo cáo tài chính
Bản cân đối kế toán
 Bảng cân đối kế toán là một báo cáo nhanh về vị thế 
tài chính của công ty tại một thời điểm tức thời. 
 Bảng cân đối kế toán thể hiện vị trí tài chính của công 
ty, công ty sở hữu cái gì (tài sản) và nợ gì (tiền nợ) và giá 
trị vốn chủ sở hữu. 
Đọc hiểu các báo cáo tài chính
30-Dec-13
3
Tổng tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu
Tài sản:
-Tài sản ngắn hạn
-Tài sản dài hạn
Nguồn vốn:
- Nợ ngắn hạn
- Nợ dài hạn
- Vốn chủ sở hữu
Bản cân đối kế toán
Báo cáo kết quả kinh doanh
1. Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
2. Các khoản giảm trừ
3. Doanh thu thuần về bán hàng và cung cấp dịch vụ (=1 -2)
4. Giá vốn hàng bán
5. Lợi nhuận gộp về bán hàng và cung cấp dịch vụ (=3-4)
6. Doanh thu hoạt động tài chính
7. Chi phí tài chính
Trong đó: Lãi vay phải trả
8. Chi phí bán hàng
9. Chi phí quản lý doanh nghiệp
10. Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh (=5+6-7-8-9)
11. Thu nhập khác
12. Chi phí khác
13. Lợi nhuận khác (=11-12)
14. Tổng lợi nhuận kế toán trước thuế (=10+13)
15. Chi phí thuế thu nhập hiện hành
16. Chi phí thuế thu nhập hoãn lại
17. Lợi nhuận sau thuế thu nhập doanh nghiệp (=14-15-16) 
18. Lãi cơ bản trên cổ phiếu
30-Dec-13
4
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho thấy một tóm lược dòng 
tiền trong một thời kỳ. 
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ đôi khi còn được gọi là báo cáo 
nguồn và sử dụng nguồn. 
Những dòng tiền này nhất quán với những thay đổi trong 
tiền mặt và chứng khoán thị trường trong suốt một thời kỳ. 
 Dòng tiền của doanh nghiệp được phân ra thành:
(a) dòng tiền hoạt động;
(b) dòng tiền đầu tư ; 
(3) dòng tiền tài trợ
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Nội dung phân định dòng tiền từ hoạt động kinh doanh
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Dòng thu Dòng chi
 Tiền thu bán hàng, dịch vụ Tiền chi trả cho nhà cung cấp
 Tiền thu được từ doanh thu khác Tiền chi trả cho người lao động
 Tiền thu được do hoàn thuế Tiền chi trả lãi vay
 Tiền thu được do bồi thường Tiền chi nộp thuế TNDN
 Tiền chi trả công ty bảo hiểm
 Tiền chi trả do bị phạt
30-Dec-13
5
Nội dung phân định dòng tiền từ hoạt động đầu tư
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Dòng thu Dòng chi
 Tiền thu từ việc thanh lý TSCĐ Tiền chi đầu tư mua sắm
TSCĐ
 Tiền thu hồi cho vay Tiền chi cho vay
 Tiền thu do bán lại các công nợ của 
các đơn vị khác
 Tiền chi mua công cụ nợ của 
các đơn vị khác
 Tiền thu hồi đầu tư góp vốn Tiền chi đầu tư góp vốn
 Tiền thu lại cho vay, cổ tức và lợi 
nhuận nhận được
Nội dung phân định dòng tiền từ hoạt động tài trợ
Báo cáo lưu chuyển tiền tệ
Dòng thu Dòng chi
 Tiền thu từ phát hành cổ phiếu, 
nhận vốn góp chủ sở hữu
 Tiền chi trả vốn góp cho các chủ sở
hữu
 Tiền thu từ các khoản đi vay 
ngắn hạn, dài hạn
 Tiền chi trả các khoản nợ gốc đã 
vay
 Cổ tức, lợi nhuận đã trả cho chủ
sở hữu
30-Dec-13
6
Thuyết minh báo cáo tài chính
• Thuyết minh báo cáo tài chính:
• Thuyết minh về phương pháp kế toán
• Bản liệt kê kế toán
• Các cam kết thuê mua, các khoản dự phòng
và tranh chấp pháp lý
Thuyết minh báo cáo tài chính
• Thuyết minh về phương pháp kế toán:
Đưa ra những chú giải về phương pháp kế toán cơ
bản áp dụng như cơ sở kế toán, phương pháp đánh
giá hàng tồn kho, phương pháp khấu hao...
30-Dec-13
7
Thuyết minh báo cáo tài chính
• Bản liệt kê kế toán: Lưu ý 5 vấn đề:
- Doanh thu
- Lợi nhuận trước thuế
- Cổ tức và thu nhập mỗi cổ phần
- Bản liệt kê tài sản và những khoản nợ
- Các công ty con
• Các cam kết thuê mua, các khoản dự phòng và
tranh chấp pháp lý:
Mối quan hệ giữa các bản báo cáo tài chính
Đầu tư và rút đầu tư của chủ sở hữu
Thu nhập ròng và các thu nhập khác
Thay đổi ròng vốn cổ phần
Báo cáo vốn cổ phần 
Doanh thu
Thu nhập ròng
Báo cáo thu nhập
Dòng tiền từ hoạt động
Dòng tiền từ hđ đầu tư
Dòng tiền từ hđ tài trợ
Thay đổi tiền ròng
Báo cáo dòng tiền
Tiền mặt
- Nợ
Tổng tài sản
Vốn cổ phần
Bản CĐKT đầu kỳ
+ Các tài sản khác
- Nợ
Tiền mặt
Tổng tài sản
Vốn chủ sở hữu
Bản CĐKT cuối kỳ
Số liệu đầu kỳ Các dòng tiền Số liệu cuối kỳ
+ Các tài sản khác
- Chi phí
30-Dec-13
8
ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG 
BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Hệ thống các thông tin tài chính
Báo cáo tài
chính
Các thông báo 
thu nhập
Các báo cáo 
theo luật khác
• Quý
• Năm
• Hợp nhất/chưa 
hợp nhất
•Kiểm toán/chưa 
kiểm toán
• Các thông báo 
thu nhập khi các 
báo cáo kiểm toán 
chưa được công 
bố
• Các báo cáo họp 
hội đồng quản trị, 
thay đổi thành viên 
HĐQT, Ban kiểm 
soát
• Các báo cáo về 
việc phát hành 
thêm
• Các báo cáo giải 
trình đột biến trong 
kết quả kinh 
doanh
30-Dec-13
9
Các nhân tố tác động
đến các báo cáo tài chính theo luật định
Chuẩn mực kế
toán
Nhà quản trị Cơ chế giám sát
• Chuẩn mực kế 
toán Việt nam - VAS
• Chuẩn mực kế 
toán quốc tế - IAS
• Chịu trách nhiệm 
chính về sự chính 
xác và hợp lý của 
các báo cáo
• Dùng kế toán để 
phản ánh hoạt động 
của doanh nghiệp
•Kiểm toán bên 
ngoài 
• Hội đồng quản trị 
giám sát thông qua 
Ban kiểm soát
- Giám sát hoạt động 
kế toán
- Giám sát kiểm toán 
nội bộ
- Giám sát kiểm toán 
bên ngoài
• Các chuyên viên 
kiểm toán nội bộ
Chất lượng mong muốn của thông tin kế toán
• Thông tin có thể trực tiếp giúp cho người ra quyết định dự
báo được thu nhập trong tương lai.
• Thông tin có thể giúp người sử dụng xác nhận hay xem
lại các niềm tin hay kỳ vọng.
Do đó chất lượng thông tin hội đủ:
•Tính phù hợp và tính tin cậy
•Khả năng so sánh và tính nhất quán
30-Dec-13
10
Sự phù hợp và các giới hạn của kế toán
Sự phù hợp của thông tin kế toán tài chính
Những giới hạn của thông tin báo cáo tài chính
- Tính đúng lúc
- Tính thường xuyên
- Tính tương lai
Phân tích kế toán là một tiến trình đánh giá mức độ
phản ánh thực trạng kinh tế của các số liệu kế toán của
một công ty .
Phân tích kế toán liên quan tới việc đánh giá rủi ro kế toán
và chất lượng thu nhập, ước tính sức mạnh thu nhập, và
thực hiện các điều chỉnh cần thiết đối với báo cáo tài chính.
Phân tích kế toán
30-Dec-13
11
Nhu cầu phân tích kế toán
Phân tích kế toán
• Điều chỉnh các biến dạng kế toán để báo cáo tài chính
phản ánh thực tế kinh tế tốt hơn
• Điều chỉnh các báo cáo tài chính thông thường để đáp
ứng Mục tiêu phân tích của người sử dụng
• Các biến dạng kế toán
Nhu cầu phân tích kế toán
 Tính tin cậy và sự phù hợp: quá chú trọng đến tính tinh
cậy sẽ làm giảm tính phù hợp
 Quản lý thu nhập: Ban quản lý “tô điểm” các báo cáo tài
chính để đạt lợi ích cá nhân
30-Dec-13
12
• Động cơ quản lý thu nhập
Quản lý thu nhập
 Vì các hợp đồng kinh doanh
Tác động giá chứng khoán
Sự ưa thích của chính phủ:
• Các cơ chế quản lý thu nhập
Quản lý thu nhập
 Điều chuyển thu nhập: – Gia tăng hoặc trì hoãn ghi nhận
doanh thu hoặc chi phí để chuyển thu nhập từ kỳ này sang 
kỳ khác
• Tăng tốc việc ghi nhận doanh thu
• Trì hoãn ghi nhận chi phí bằng cách vốn hóa chi phí và phân
bổ chúng dần theo thời gian.
• Dịch chuyển chi phí sang kỳ sau bằng cách chấp nhận một vài
phương pháp kế toán.
• Thực hiện các chi phí một lần như sửa chữa tài sản hư hỏng
và chi phí tái cấu trúc trên cơ sở không liên tục (ngắt quãng).
30-Dec-13
13
• Các cơ chế quản lý thu nhập
Quản lý thu nhập
 Quản lý thu nhập theo cách phân loại
Phân loại các chi phí và doanh thu trong một số bộ phận
của báo cáo thu nhập từ thường xuyên sang bất thường
và ngược lại.
Lưu ý: Các khoản bất thường thường bị các nhà phân
tích bỏ qua do tính không liên tục của nó.
Quản lý thu nhập
 Trước khi kế luận một công ty quản lý thu nhập nhà
phân tích cần kiểm tra các điều kiện:
- Động cơ quản lý thu nhập
- Danh tiếng quản lý và lịch sử
- Mẫu hình nhất quán
- Các cơ hội quản lý thu nhập
30-Dec-13
14
• Đánh giá chất lượng thu nhập
Tiến trình phân tích kế toán
 Đánh giá chất lượng thu nhập –
• Xác định và đánh giá các chính sách kế toán quan
trọng
• Đánh giá mức độ linh hoạt trong kế toán
• Xác định các chiến lược báo cáo
• Xác định và đánh giá các nội dung cần chú ý (red flags)
 Điều chỉnh các báo cáo tài chính -- Xác định, đo
lường và thực hiện các điều chỉnh cần thiết đối với các
báo cáo tài chính để phân tích được tốt hơn.
• Các chiến lược quản lý thu nhập
Quản lý thu nhập
Tăng thu nhập kỳ hiện tại:
Thông qua các ước tính kế toán (Actual earnings
management): giảm khấu hao, giảm dự phòng, không ghi nhận chi
phí khi giá trị TS thấp hơn giá trị thuần,v.v thực chất là điều
chuyển lợi nhuận từ các năm sau về hiện tại
 Thông qua các giao dịch thực: (real earnings management):
Tăng doanh thu thông qua chính sách giá hoặc tín dụng
 Cắt giảm các chi phí hữu ích:
Trì hoãn thanh lý các tài sản không có nhu cầu sử dụng hoặc
các dự án đầu tư không hiệu quả
Bán các dự án đầu tư hiệu quả
Sản xuất vượt mức tối ưu
30-Dec-13
15
Các chiến lược quản lý thu nhập
Quản lý thu nhập
 Tẩy sửa sổ sách
 Làm giảm tính biến động của thu nhập