Bài giảng Phân tích lợi ích, chi phí - Chương 3: Thực hiện CBA, Nhận dạng và Lượng hóa các lợi ích, chi phí (Bước 1 đến 3)

Bài giảng 3
Thực hiện CBA: Nhận dạng và Lượng 
hóa các lợi ích, chi phí (bước 1 đến 3)
Khoa Kinh Tế
Theo bài giảng của
TS. Benoit Laplante
Chuyên gia kinh tế môi trường EEPSEA
Phân tích Lợi ích – Chi phí
Bài giảng 2: Nền tảng phúc lợi và giá trị kinh tế của CBA.
Bài giảng 4: Thực hiện CBA: Tiền tệ hóa lợi ích và chi phí (bước 4).
Bài giảng 5: Thực hiện CBA: Xây dựng báo cáo ngân lưu tài chính và 
kinh tế (bước 5). 
Bài giảng 6: Thực hiện CBA: Chiết khấu và tính các tiêu chí đánh giá dự 
án (bước 6 và 7).
Bài giảng 8: Phân tích dự án tích hợp (Integrated Project Analysis).
Bài giảng 3: Thực hiện CBA: Nhận dạng và lượng hóa lợi ích và chi phí 
(bước 1 đến 3).
Bài giảng 1: Giới thiệu phân tích lợi ích – chi phí (CBA).
Bài giảng 7: Thực hiện CBA: Phân tích rủi ro (bước 8).
Dàn ý trình bày
1) Phân tích kinh tế: 9 bước
2) Các bước và chuyên môn
3) Các bước 1, 2 và 3 
Dàn ý trình bày
1) Phân tích kinh tế: 9 bước
2) Các bước và chuyên môn
3) Các bước 1, 2 và 3 
Chín bước
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng của dự án;
Bước 4: Tiền tệ hóa các tác động;
Bước 6: Chiết khấu để xác định hiện giá của chi phí và lợi ích;
Bước 7: Tính toán hiện giá ròng và các tiêu chí khác;
Bước 9: Đưa ra đề nghị.
Bước 3: Lượng hóa tác động được dự báo: có và không có dự án;
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích;
Bước 8: Phân tích rủi ro;
Bước 5: Lập bảng lợi ích – chi phí;
Dàn ý trình bày
1) Phân tích kinh tế: 9 bước
2) Các bước và chuyên môn
3) Các bước 1, 2 và 3 
Các bước và chuyên môn
ĐỊNH GIÁ KINH TẾ 
CÁC TÁC ĐỘNG
ĐƯA RA 
ĐỀ NGHỊ
LƯỢNG HÓA 
CÁC TÁC ĐỘNG
NHẬN DẠNG 
CÁC TÁC ĐỘNG
CÁC BƯỚC
4, 5, 6, 7, và 8
BƯỚC
9
CÁC BƯỚC
1, 2 và 3
Các bước và chuyên môn
ĐỊNH GIÁ KINH TẾ
CÁC TÁC ĐỘNG
ĐƯA RA
ĐỀ NGHỊ
LƯỢNG HÓA
CÁC TÁC ĐỘNG
NHẬN DẠNG
CÁC TÁC ĐỘNG
Nhiệm vụ của các nhà kinh tế 
học
Nhiệm vụ của nhóm chuyên 
gia
Nhiệm vụ của chuyên gia 
kinh tế, kỹ thuật 
và khoa học
Nhiệm vụ của chuyên gia kỹ 
thuật và khoa học
C ầ n m ộ t n h ó m đ a n g à n h
Dàn ý trình bày
1) Phân tích kinh tế: 9 bước
2) Các bước và chuyên môn
3) Các bước 1, 2 và 3 
Chín bước
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích;
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng của dự án;
Bước 4: Tiền tệ hóa các tác động;
Bước 6: Chiết khấu để xác định hiện giá của chi phí và lợi ích;
Bước 7: Tính toán hiện giá ròng và các tiêu chí khác;
Bước 9: Đưa ra đề nghị.
Bước 3: Lượng hóa tác động được dự báo: có và không có dự án;
Bước 8: Phân tích rủi ro;
Bước 5: Lập bảng lợi ích – chi phí;
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích.
▪ Ai nằm trong phân tích của bạn? Chi phí và lợi ích của ai?
▪ Đó có thể là địa phương? Tỉnh? Quốc gia? Toàn cầu? 
Ý nghĩa: 
▪ Điều này thường được đề cập như là vấn đề phạm vi. 
• Phạm vi địa lý: Thiết lập biên giới/ Nơi nào thì dừng lại?
• Phạm vi đối tượng liên quan: Ai có liên quan? 
Trường hợp một dự án ở 
một bang có tác động môi 
trường đến một bang khác 
thì sao đây?
Và một trường hợp khi 
một dự án ở Malaysia có 
tác động môi trường ở 
quốc gia khác thì sao? 
Phạm vi địa lý
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích.
Dòng chảy của một con sông từ nước này sang nước khác 
thì như thế nào? 
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích.
Phạm vi địa lý
Ô nhiễm không khí gây ra ở một nước và tác động đến 
nước khác (vd. phát thải SO2 từ Hoa Kỳ) thì sao? 
Dự án năng lượng hydro ở Trung Quốc tác động đến 
dòng chảy của sông Mê Kông ở Thái Lan và Campuchia 
được xem xét ra sao? 
Xả thải chưa qua xử lý ở thành phố Montreal gây ra tác 
động đến chất lượng nước ở thành phố Quebec thì xử lý 
như thế nào? 
▪ Xác định sai phạm vi địa lý cho phân tích có thể dẫn đến 
ước lượng dưới mức đáng kể chi phí và lợi ích của dự án.
▪ Không có quy luật cụ thể nào để xác định chính xác phạm 
vi địa lý cho phân tích. 
▪ Cách tốt là đem tất cả tác động của dự án trong phân tích 
ngoại trừ các phạm vi pháp lý. 
• Trong cộng đồng địa phương nơi có dự án; 
• Trong cả các cộng đồng địa phương khác trong cùng một 
bang/tỉnh/thành phố;
• Trong cả các bang/tỉnh/thành phố khác trong một quốc gia; 
• Trong các quốc gia khác. 
▪ Thông tin đến người ra quyết định, có thể hữu ích nếu 
nhóm các tác động này theo phạm vi xảy ra:
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích.
Cộng đồng 
địa phương
Các cộng đồng địa 
phương khác trong cùng 
một bang/tỉnh/thành phố
Bang/tỉnh/thành khác 
trong cùng một quốc gia
Các quốc 
gia khác
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích.
▪ Có nghĩa là: chi phí và lợi ích trong phân tích thuộc về ai?
▪ Xem xét các trường hợp sau: 
• Giả sử có dự án nâng cấp hệ thống đường đi ở Nam B.C. sẽ 
giảm thời gian lưu thông giữa Vancouver và Whistler. 
• Nhiều người ngoại tỉnh đi lại giữa Vancouver và Whistler. 
▪ Một lần nữa, không có bất kỳ quy luật cụ thể nào trả lời cho 
các câu hỏi như vậy. 
▪ Người ngoại tỉnh có được đem vào phân tích hay không 
không? Chúng ta có xem xét cả lợi ích của họ hay không?
Phạm vi đối tượng liên quan
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích.
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng của dự án;
Chín bước
Bước 4: Tiền tệ hóa các tác động;
Bước 6: Chiết khấu để xác định hiện giá của chi phí và lợi ích;
Bước 7: Tính toán hiện giá ròng và các tiêu chí khác;
Bước 9: Đưa ra đề nghị.
Bước 3: Lượng hóa tác động được dự báo: có và không có dự án;
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích;
Bước 8: Phân tích rủi ro;
Bước 5: Lập bảng lợi ích – chi phí;
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng
▪ Liệt kê TẤT CẢ tác động của dự án, bao gồm cả những đầu 
vào yêu cầu cho dự án (vd., lao động, vốn,), và tất cả đầu ra 
của dự án. 
Ý nghĩa: 
▪ Nếu dự án giúp nâng cao khả năng tiếp cận hệ thống bảo vệ 
sức khỏe cho người dân, hoặc cải thiện hệ thống xử lý chất 
thải rắn, hoặc làm giảm tần suất hay phạm vi tác động của các 
cơn lũ, thì để đánh giá kinh tế các lợi ích tiềm năng của dự án, 
chúng ta cần liệt kê tất cả tác động liên quan đến sự thiếu hụt 
hệ thống bảo vệ sức khỏe, hoặc thiếu hụt hệ thống xử lý chất 
thải rắn, hoặc các cơn lũ. 
Khó khăn: 
▪ Nhiều tác động có thể không được biết. 
▪ Khoa học là không hoàn thiện và thường xuyên có tranh cãi. 
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng
▪ Tốt nhất là, có dữ liệu nhưng không hoàn hảo. Tệ hơn là, đơn 
giản tác động không tồn tại. 
▪ Thường xuyên phải đưa ra các giả định; thường xuyên phải 
ngoại suy từ: 
➢ Các chuỗi thời gian hiện hành;
➢ Bài học từ các dự án tương tự ở những nơi khác;
➢ Tư vẫn của các chuyên gia kỹ thuật. 
Tác động số nhân
Phân tích kinh tế của phát triển dự án thường dùng 
số nhân để tính toán tác động số nhân (đặc biệt là 
trong các phân tích của các nhà phát triển dự án 
hoặc những người được hưởng lợi lớn nếu dự án 
được thông qua). Những tác động số nhân này 
thường được đề cập như tác động thứ cấp
(secondary effect), tác động gián tiếp (indirect 
effect), hoặc tác động lan tỏa (spilloever effect). 
3 vấn đề quan trọng khi sử dụng số nhân
Về tạo công việc và số nhân
Vấn đề 1
▪ Khi dự án sử dụng lao động thì đó là một chi phí của xã hội, 
chứ không phải lợi ích.
▪ Giả sử dự án tuyển dụng lao động có trình độ mà hiện tại đang 
bị thiếu hụt. 
▪ Liệu dự án có phải đang tạo ra số việc tăng thêm cho loại lao 
động này hay không? 
▪ Không. Đơn giản là thay thế những người lao động từ công 
việc hiện tại sang làm việc cho dự án. Và dự án sẽ có thể làm 
được như vậy khi đưa ra mức lương cao hơn để thu hút lao 
động đó. Vì vậy, lương cho loại lao động này sẽ tăng lên, 
nhưng công việc làm không được tạo ra. 
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng
Tác động số nhân
Vấn đề 1
Việc sử dụng số nhân đã hàm ý ngầm rằng tồn tại toàn dụng 
lao động ở mức thấp hơn (và do vậy có động lực đủ mạnh 
để thúc đẩy các tác động tăng thêm trong nền kinh tế). 
Nếu nền kinh tế bằng hoặc gần bằng toàn dụng lao động thì 
không thể làm tăng thu nhập quốc gia ròng bởi vì không có 
đầu vào nào tăng thêm có được phân bổ cho sản xuất. 
Vấn đề 2
▪ Giả sử bây giờ dự án sử dụng lao động không có trình độ, 
đang có một số lượng lớn thất nghiệp. 
▪ Điều này không có nghĩa là tạo việc làm là một lợi ích của dự 
án. Nó vẫn là chi phí của xã hội. Tuy nhiên, chi phí xã hội sẽ 
thấp hơn chi phí tài chính (tiền lương) được dự án trả cho 
người lao động (giá ẩn nhỏ hơn giá thị trường). 
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng
Thậm chí nếu nền kinh tế thấp hơn mức toàn dụng thì việc sử 
dụng số nhân sẽ hàm ý ngầm rằng những lao động thất 
nghiệp được sử dụng không có chi phí cơ hội hoặc có chi phí 
cơ hội bằng không. 
Lấy ví dụ, trong trường hợp người thất nghiệp, việc sử dụng 
số nhân hàm ý ngầm rằng thời gian nhàn rỗi có giá trị kinh tế 
bằng không.
Tác động số nhân
Vấn đề 3
Có lẽ quan trọng nhất là, việc sử dụng số nhân giả định 
ngầm rằng nếu dự án này không được thực hiện thì không 
có dự án khác được thực hiên. Nói cách khác, tất cả dự án 
phát triển sẽ được gọi là các tác động số nhân (trong một 
nền kinh tế ở mức toàn dụng lao động thấp hơn). Vì vậy, 
dựa trên việc lựa chọn một trong số nhiều dự án (hay một 
trong nhiều lựa chọn), việc áp dụng một số nhân cho tất cả 
dự án (hay cho tất cả lựa chọn) sẽ cho cùng kết quả như khi 
không áp dụng các số nhân. Tuy nhiên trên thực tế, khi xem 
xét một dự án hay lựa chọn trong sự tách biệt với các dự án 
hay lựa chọn khác, việc sử dụng các số nhân đã ngầm giả 
định rằng chỉ có dự án đang được xem xét mới có thể tạo ra 
số nhân, trong khi các dự án hay lựa chọn khác là không 
thể. Điều này là không đúng.
Vấn đề 3
▪ Chính phủ tăng chi tiêu độc lập cho một dự án cụ thể sẽ không 
hoài nghi về khả năng tạo ra tác động số nhân. 
▪ Tuy nhiên, cũng sẽ tương tự với các dự án hay lựa chọn khác. 
▪ Khi so sánh các phương án khác nhau cho sử dụng nguồn lực 
công khan hiếm, cần hỏi về khả năng số nhân cho dự án A có 
lớn hơn hay nhỏ hơn số nhân cho dự án B. Nếu lớn hơn thì đó 
là sự khác biệt giữa hai số nhân mà nên được áp dụng, chứ 
không phải số nhân tổng thể. 
▪ Trên thực tế, các số nhân được sử dụng rất thường xuyên để 
thông qua các dự án mà chúng có thể không được thông qua 
nếu chỉ dựa trên nền tảng về tiêu chí chi phí và lợi ích của 
chính chúng. 
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng
Bước 3: Lượng hóa tác động được dự báo: Có và không có dự án;
Chín bước
Bước 2: Nhận dạng tất cả tác động vật lý tiềm năng của dự án;
Bước 4: Tiền tệ hóa các tác động;
Bước 6: Chiết khấu để xác định hiện giá của chi phí và lợi ích;
Bước 7: Tính toán hiện giá ròng và các tiêu chí khác;
Bước 9: Đưa ra đề nghị.
Bước 1: Xác định phạm vi phân tích;
Bước 8: Phân tích rủi ro;
Bước 5: Lập bảng lợi ích – chi phí;
Bước 3: Lượng hóa tác động được dự báo
▪ Có lẽ đây là bước quan trọng nhất và cùng 
thường thất bại nhất trong CBA. 
1990 1995
Bắt đầu dự án xử 
lý nước
Xem xét ví dụ: 
1989
▪ Giả sử trước năm 1990, có khoảng 50 đến 75 trường hợp bệnh đau dạ 
dày trong một tháng ở một quận của một thành phố lớn ở Đông Nam 
Á. 
▪ Kết quả là, vào năm 1990 một dự án xử lý nước được khởi công và 
hoàn thành vào năm 1992. 
▪ Trong giai đoạn từ 1993 đến 1995, có khoảng từ 100 đến 125 trường 
hợp bệnh đau dạ dày trong một tháng ở quận này.
1992
Dự án hoàn 
thành
Kết luận: Do vậy, dự án là một thất bại. Đây có phải là một kết luận 
đúng? Nếu không thì tại sao?
Bước 3: Lượng hóa tác động được dự báo
1990 1995
Bắt đầu dự án xử 
lý nước
Xem xét ví dụ: 
1989
▪ Giả sử trước năm 1990, có khoảng 50 đến 75 trường hợp bệnh đau dạ 
dày trong một tháng ở một quận của một thành phố lớn ở Đông Nam 
Á. 
▪ Kết quả là, vào năm 1990 một dự án xử lý nước được khởi công và 
hoàn thành vào năm 1992. 
▪ Trong giai đoạn từ 1993 đến 1995, có khoảng từ 10 đến 25 trường hợp 
bệnh đau dạ dày trong một tháng ở quận này. 
1992
Dự án hoàn 
thành
Kết luận: Do vậy, dự án là một thành công. Đây có phải là một kết luận 
đúng? Nếu không thì tại sao?
Bước 3: Lượng hóa tác động được dự báo