Bài giảng Nguyên lý thống kê kinh tế - Chương 4: Phân tích dãy số thời gian - Nguyễn Văn Phong

Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
4.1 KHÁI NIỆM VÀ PHÂN LOẠI DÃY SỐ THỜI GIAN
4.1.1 KHÁI NIỆM DÃY SỐ THỜI GIAN
- DÃY SỐ THỜI GIAN LÀ DÃY CÁC TRỊ SỐ CỦA CHỈ TIÊU
THỐNG KÊ ĐƯỢC SẮP XẾP THEO THỨ TỰ THỜI GIAN. DÃY SỐ
THỜI GIAN THƯỜNG CÓ DẠNG CHUNG NHƯ SAU:
- DÃY SỐ THỜI GIAN ĐƯỢC CẤU TẠO BỞI HAI THÀNH
PHẦN: THỜI GIAN, CHỈ TIÊU VỀ HIỆN TƯỢNG ĐƯỢC NGHIÊN CỨU.
8/04/2011 1
Thời gian t1 t2  tn
Chỉ tiêu y1 y2  yn
4.1.2 PHÂN LOẠI DÃY SỐ THỜI GIAN
 CĂN CỨ VÀO TÍNH CHẤT CỦA THỜI GIAN PHẢN ÁNH
- DÃY SỐ THỜI KỲ:
DÃY SỐ THỜI KỲ LÀ DÃY SỐ BIỂU HIỆN SỰ BIẾN ĐỘNG
CỦA CHỈ TIÊU NGHIÊN CỨU QUA TỪNG THỜI KỲ.
- DÃY SỐ THỜI ĐIỂM:
DÃY SỐ THỜI ĐIỂM LÀ DÃY SỐ BIỂU HIỆN SỰ BIẾN
ĐỘNG CỦA CHỈ TIÊU NGHIÊN CỨU QUA CÁC THỜI ĐIỂM.
8/04/2011 2
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
 CĂN CỨ VÀO TÍNH CHẤT CỦA CHỈ TIÊU PHẢN ÁNH
- DÃY SỐ TUYỆT ĐỐI
- DÃY SỐ TƯƠNG ĐỐI
- DÃY SỐ BÌNH QUÂN
8/04/2011 3
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
4.2 CÁC CHỈ TIÊU PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
4.2.1 MỨC ĐỘ BÌNH QUÂN THEO THỜI GIAN
CHỈ TIÊU NÀY PHẢN ÁNH MỨC ĐỘ ĐẠI BIỂU CỦA CÁC MỨC
ĐỘ TRONG MỘT DÃY SỐ THỜI GIAN. TÙY THEO DÃY SỐ THỜI KỲ
HAY DÃY SỐ THỜI ĐIỂM MÀ CÓ CÁC CÔNG THỨC TÍNH SAU:
- ĐỐI VỚI DÃY SỐ THỜI KỲ:
8/04/2011 4
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
8/04/2011 5
n
i
n1 2 i=1
i
Trong ñoù: 
: Möùc ñoä bình quaân theo thôøi gian+ +...+
(i=1,n): Caùc möùc ñoä cuûa daõy soá thôøi kyø
: Soá möùc ñoä tham gia bình quaân hoùa cuûa daõy soá
y
yy y y
y
yn n
n

Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
- ĐỐI VỚI DÃY SỐ THỜI ĐIỂM:
 CÓ KHOẢNG CÁCH THỜI GIAN ĐỀU NHAU:
8/04/2011 6
1 n
2 n 1
n1 2 n 1
Trong ñoù: 
 + +...+ + : Möùc ñoä bình quaân theo thôøi gian
, , ... , , : Caùc möùc ñoä cuûa daõy soá thôøi ñieåm
: Soá möùc ñoä tham gia bình quaân hoùa cuûa daõy soá
y y
y y
y
y
y y y yn
n
2 2
1
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
 CÓ KHOẢNG CÁCH THỜI GIAN KHÔNG ĐỀU NHAU:
8/04/2011 7
n
i i
n n1 1 2 2 i=1
n
in1 2
i
i=1
i
Trong ñoù: 
: Möùc ñoä bình quaân theo thôøi gian+ +...+
(i=1,n): Caùc möùc ñoä cuûa daõy soá thôøi ñieåm...
(i=1,n): Ñoä daøi caùc khoaûng caùch thôøi gian
y t
yy t y t y t
y
yt t t
t
t


Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
4.2.2 LƯỢNG TĂNG (GIẢM) TUYỆT ĐỐI
- LƯỢNG TĂNG (GIẢM) TUYỆT ĐỐI LIÊN HOÀN:
8/04/2011 8
i
i i i 1
i
i 1
Trong ñoù:
(i=2,n): Löôïng taêng (giaûm) tuyeät ñoái lieân hoaøn töøng kyø 
(i=1,n): Möùc ñoä kyø nghieân cöùu thöù i
: Möùc ñoä ñöùng lieàn ngay tröôùc möùc ñoä kyø nghieân cöùu thöù
y y
y
y

 
 i
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
- LƯỢNG TĂNG (GIẢM) TUYỆT ĐỐI ĐỊNH GỐC:
8/04/2011 9
i
i1i i
1
Trong ñoù:
(i=2,n): Löôïng taêng (giaûm) tuyeät ñoái ñònh goác töøng kyø 
(i=1,n): Möùc ñoä kyø nghieân cöùu thöù i
: Möùc ñoä ñaàu tieân cuûa daõy soá(möùc ñoä cuûa kyø ñöôïc 
 choïn
yy y
y
 laøm goác so saùnh)
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
- LƯỢNG TĂNG (GIẢM) TUYỆT ĐỐI BÌNH QUÂN:
8/04/2011 10
+ Lượng tăng (giảm) tuyệt đối bình quân:
n
i
ni=2 1
n
1
Trong ñoù:
: Löôïng taêng (giaûm) tuyeät ñoái bình quaân 
= : Möùc ñoä cuoái cuøng cuûa daõy soá
: Möùc ñoä ñaàu tieân cuûa daõy soá
: Soá caùc möùc ñoä
y y
y
n n
y
n



1 1
Chương 4: 
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
4.2.3 TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN
- TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN LIÊN HOÀN
8/04/2011 11
+ Lượng tăng (giảm) tuyệt đối bình quân:
ii
i
ii 1
i 1
Trong ñoù:
(i=2,n): Toác ñoä phaùt trieån lieân hoaøn 
(laàn)
(i=1,n): Möùc ñoä kyø nghieân cöùu thöù i 
: Möùc ñoä ñöùng lieàn ngay tröôùc möùc ñoä kyø nghieân cöùu thöù i
ty
t
yy
y
Chương 4: 
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
- TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN ĐỊNH GỐC
8/04/2011 12
i
i
ii
1
1
Trong ñoù:
(i=2,n): Toác ñoä phaùt trieån ñònh goác 
(i=1,n): Möùc ñoä kyø nghieân cöùu thöù i (laàn)
: Möùc ñoä ñaàu tieân cuûa daõy soá(möùc ñoä cuûa kyø 
 ñöôïc choïn laøm goác so s
T
T
y
y
y
y
aùnh)
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
- TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN BÌNH QUÂN
8/04/2011 13
nn 1
n 1
n2 3 i
1
1
n
Trong ñoù:
: Toác ñoä phaùt trieån bình quaân
... (laàn) (i=2,n): Caùc toác ñoä phaùt trieån lieân hoaøn 
: Möùc ñoä ñaàu tieân cuûa daõy soá
: Möùc ñoä cuoái cuøng cuûa daõy 
t
y
t t t t t
y
y
y
soá
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
4.2.4 TỐC ĐỘ TĂNG (GIẢM)
- TỐC ĐỘ TĂNG (GIẢM) LIÊN HOÀN:
8/04/2011 14
i
i i
i
i
i i 1
i 1
Trong ñoù:
(i=2,n): Toác ñoä taêng (giaûm) lieân hoaøn 
(i=1,n): Möùc ñoä kyø nghieân cöùu thöù i (laàn)
( ) : Möùc ñoä ñöùng lieàn ngay tröôùc 
 möùc ñoä kyø nghieân cöùu t
a
a t
y
y
t y
y
 1
i
höù i
(i=2,n): Toác ñoä phaùt trieån lieân hoaøn t
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
- TỐC ĐỘ TĂNG (GIẢM) ĐỊNH GỐC:
8/04/2011 15
ii i
ii
i
11
i
Trong ñoù:
: Toác ñoä taêng (giaûm) ñònh goác
(laàn)
: Möùc ñoä kyø nghieân cöùu thöù i
(T )
: Möùc ñoä ñaàu tieân cuûa daõy soá
: Toác ñoä phaùt trieån ñònh goác 
T
T
bb
yy
yy
 1
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
- TỐC ĐỘ TĂNG (GIẢM) BÌNH QUÂN:
8/04/2011 16
Trong ñoù:
 (laàn) : Toác ñoä taêng (giaûm) bình quaân 
: Toác ñoä phaùt trieån bình quaân 
a t a
t
 1
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
4.2.5 TRỊ TUYỆT ĐỐI 1% TĂNG (GIẢM)
8/04/2011 17
ii
i
ii
i
Trong ñoù:
: Giaù trò tuyeät ñoái cuûa 1% taêng (giaûm) 
: Löôïng taêng (giaûm) tuyeät ñoái lieân hoaøn (%)
: Toác ñoä taêng (giaûm) lieân hoaøn
g
g
a
a


Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
8/04/2011 18
Thời kỳ t1 t2 t3  tn
Doanh thu (tỷ đ) y1 y2 y3  yn
Lượng tăng (giảm) tuyệt đối 
liên hoàn về doanh thu (tỷ đ)
y2 – y1 y3 – y2  yn – yn-1
Lượng tăng (giảm) tuyệt đối 
định gốc về doanh thu (tỷ đ) 
y2 – y1 y3 – y1  yn – y1
Tốc độ phát triển liên hoàn về 
doanh thu (lần) ti
Tốc độ phát triển định gốc về 
doanh thu (lần) Ti
2
1
y
y
3
2
y
y
n
n-1
y
y
2
1
y
y
3
1
y
y
n
1
y
y
i

i
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN
4.3. CÁC PHƯƠNG PHÁP DỰ BÁO TRONG THỐNG KÊ:
 DỰ BÁO DỰA VÀO LƯỢNG TĂNG (GIẢM) TUYỆT ĐỐI
BÌNH QUÂN
 DỰ BÁO DỰA VÀO TỐC ĐỘ PHÁT TRIỂN BÌNH QUÂN
 DỰ BÁO DỰA VÀO PHƯƠNG TRÌNH HỒI QUY (HÀM XU
THẾ).
 BIẾN ĐỘNG THỜI VỤ.
8/04/2011 I19
Chương 4
PHÂN TÍCH DÃY SỐ THỜI GIAN