Bài giảng Ngữ Văn Lớp 6 - Bài: Em bé thông minh - Hoàng Ngọc Ánh

NGỮ VĂN 6 
EM BÉ THÔNG MINH 
GV: HOÀNG NGỌC ÁNH 
* Kể: Sự việc chính: 
- Vua sai tìm người tài giỏi, nhờ câu hỏi oái 
oăm và câu đáp thông minh phát hiện nhân 
tài. 
- Vua tạo ra tình huống oái oăm thử tài em bé 
- Em bé mang trí thông minh của mình thắng 
mưu sâu của kẻ thù, giữ nguyên bờ cõi đất 
nước. 
- Em bé được phong trạng nguyên trở thành vị 
cố vấn trẻ tuổi giúp vua trong việc triều đình. 
 Em hãy kể lại sự việc chính trong truyện “Em bé 
thông minh”? 
Câu hỏi: 
 Trong truyện “ Em bé thông minh”, em bé đã trải qua 
mấy lần thử thách? Các lần đó khác nhau như thế nào 
về mức độ? 
• Gợi ý: 
- Ai đố? 
- Nội dung câu đố? 
- Cách giải đố và thú vị của câu đố? 
Thử 
thách 
Người 
ra câu 
đố 
Nội dung câu đố Cách giải Thú vị 
Lần 1 
Lần 2 
Lần 3 
Lần 4 
Thử 
thách 
Người 
ra câu 
đố 
Nội dung câu đố Cách giải Thú vị 
Lần 1 
Lần 2 
Lần 3 
Lần 4 Sứ 
 thần 
Vua 
Vua 
Viên 
quan 
Trâu cày ngày 
 mấy đường 
Ba trâu đực đẻ 
thành chín con 
Một con chim sẻ 
 làm ba mâm cỗ 
Xâu chỉ qua ruột 
 con ốc vặn 
Câu hỏi thảo luận 
Trong bốn lần thử thách đó. Cậu bé đã ứng xử mỗi 
tình huống một cách. Em hãy chỉ ra sự nhanh trí của 
nhân vật trong từng lần vượt đố? 
 - Này, lão kia! Trâu của lão cày một ngày được mấy đường? 
 Ngựa của ông đi một ngày mấy bước? 
Thử 
thách 
Người 
ra câu 
đố 
Nội dung câu đố Cách giải Thú vị 
Lần 1 
Lần 2 
Lần 3 
Lần 4 Sứ 
 thần 
Vua 
Vua 
Viên 
quan 
Trâu cày ngày 
 mấy đường 
Ba trâu đực đẻ 
thành chín con 
Một con chim sẻ 
 làm ba mân cỗ 
Xâu chỉ qua ruột 
 con ốc vặn 
Đố vặn lại 
 viên quan 
Đẩy thế bị 
 động sang 
 người đố 
 Vua sai ban cho làng ấy ba thúng gạo nếp với ba con trâu đực, ra lệnh 
phải nuôi làm sao cho ba con trâu ấy đẻ thành chín con, hẹn năm sau 
phải đem nộp đủ, nếu không cả làng phải tội. 
 -Thế sao làng chúng con lại có lệnh trên bắt nuôi ba con trâu 
đực cho đẻ thành chín con để nộp đức vua? Giống đực thì làm 
sao mà đẻ được ạ! 
Thử 
thách 
Người 
ra câu 
đố 
Nội dung câu đố Cách giải Thú vị 
Lần 1 
Lần 2 
Lần 3 
Lần 4 Sứ 
 thần 
Vua 
Vua 
Viên 
quan 
Trâu cày ngày 
 mấy đường 
Ba trâu đực đẻ 
thành chín con 
Một con chim sẻ 
 làm ba mân cỗ 
Xâu chỉ qua ruột 
 con ốc vặn 
Đố vặn lại 
 viên quan 
Đẩy thế bị 
 động sang 
 người đố 
Chỉ ra sự vô 
lí ở câu đố 
Đưa vào bẫy, 
tự nói ra 
điều phi lí 
 Qua hôm 
sau,khi hai cha 
con đang ăn 
cơm ở công 
quán, bỗng có 
sứ giả nhà vua 
mang tới một 
con chim sẻ, 
với lệnh bắt họ 
phải dọn thành 
ba cỗ thức ăn. 
 Em bé nhờ cha lấy cho mình một cái kim may rồi đưa cho sứ 
giả, bảo: - Ông cầm lấy cái này về tâu đức vua xin rèn cho tôi 
thành một con dao để xẻ thịt chim. 
Thử 
thách 
Người 
ra câu 
đố 
Nội dung câu đố Cách giải Thú vị 
Lần 1 
Lần 2 
Lần 3 
Lần 4 Sứ 
 thần 
Vua 
Vua 
Viên 
quan 
Trâu cày ngày 
 mấy đường 
Ba trâu đực đẻ 
thành chín con 
Một con chim sẻ 
 làm ba mân cỗ 
Xâu chỉ qua ruột 
 con ốc vặn 
Đố vặn lại 
 viên quan 
Đẩy thế bị 
 động sang 
 người đố 
Chỉ ra sự vô 
lí ở câu đố 
Đưa vào bẫy, 
tự nói ra 
điều phi lí 
Đố vặn lại 
 nhà vua 
 Lấy “ gậy ông 
đập lưng ông” 
 Nước láng giềng sai 
sứ đưa sang một cái 
vỏ ốc vặn rất dài, 
rỗng hai đầu, đố làm 
sao xâu một sợi chỉ 
mảnh xuyên qua 
đường ruột ốc. 
Vì sao sứ thần 
nước ngoài lại 
thách đố triều 
đình ta? 
Em thử hình dung 
 không khí triều 
đình lúc này? 
Em bé hát lên một câu: 
 Tang tình tang! Tính tình tang 
Bắt con kiến càng buộc chỉ ngang lưng 
 Bên thời lấy giấy mà bưng 
Bên thời bôi mỡ, kiến mừng kiến sang 
 Tang tình tang . 
Rồi bảo: 
 - Cứ theo cách đó là xâu được ngay! 
Thử 
thách 
Người 
ra câu 
đố 
Nội dung câu đố Cách giải Thú vị 
Lần 1 
Lần 2 
Lần 3 
Lần 4 Sứ 
 thần 
Vua 
Vua 
Viên 
quan 
Trâu cày ngày 
 mấy đường 
Ba trâu đực đẻ 
thành chín con 
Một con chim sẻ 
 làm ba mân cỗ 
Xâu chỉ qua ruột 
 con ốc vặn 
Đố vặn lại 
 viên quan 
Đẩy thế bị 
 động sang 
 người đố 
Chỉ ra sự vô 
lí ở câu đố 
Đưa vào bẫy, 
tự nói ra 
điều phi lí 
Đố vặn lại 
 nhà vua 
Lấy “ gậy ông 
đập lưng ông” 
Hát bài 
 đồng dao 
Kinh nghiệm 
đời sống 
dân gian 
 Trong bốn lần thử thách trên, em thú vị nhất với lần vượt 
thử thách nào ? Vì sao? 
Lần thứ 4 vì: 
 - Cậu bé không chỉ thi tài mà còn cả quan hệ chính trị, ngọai 
giao. 
 - Cả triều đình không ai giải được. 
 - Em bé dễ dàng giai được bằng kinh nghiệm dân gian. Đem 
cái bình thường, tự nhiên, gần với đời sống thực tế để phá bỏ 
cái cầu kì, cố ý, không dựa vào sách vở. 
- Biến tất cả, từ kẻ ra câu đố và những người tham gia giải đố 
thành trò cười. 
 - Nếu câu chuyện tiếp tục với những thử thách bằng câu 
đố oái oăm và em bé lại tiếp tục giải đố bằng cách hỏi vặn 
lại, thì theo em chuyện gì sẽ xảy ra? 
 - Em rút ra bài học gì khi giao tiếp? 
 Trong giao tiếp, đặc biệt là nói vơi người lớn tuổi, các em 
phải chú ý thưa gửi lễ phép, lịch sự 
 Tránh hỏi vặn lại người lớn vì có thể bị coi là thiếu văn hóa. 
III. Tổng kết : 
- Dùng câu đố thử tài- tạo ra tình huống thử thách để 
nhân vật bộc lộ tài năng, phẩm chất. 
- Cách dẫn dắt sự việc cùng với mức độ tăng dần của 
những câu đố và cách giải đố tạo nên tiếng cười hài 
hước. 
- Đề cao sự thông minh, trí khôn, kinh nghiệm đời 
sống dân gian. 
- Tạo tiếng cười vui vẻ, hài hước, mua vui, hồn nhiên 
trong đời sống. 
1. Nghệ thuật: 
2. Ý nghĩa: 
 * Hướng dẫn về nhà: 
-Học bài cũ 
+ Về tập kể lại bốn lần thử thách mà em bé 
thông minh đã vượt qua. 
+ Học bài theo vở ghi. 
+ Tìm đọc truyện về nhân vật thông minh: 
Trạng Quỳnh, Trạng Hiền 
-Chuẩn bị: 
Tập luyện nói kể chuyện theo đề yêu cầu sgk.