Bài giảng Luật kinh tế - Chương 9: Một số hợp đồng trong thương mại

CHƯƠNG 9
MỘT SỐ
HỢP ĐỒNG
TRONG 
THƯƠNG MẠI
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 2
CHƯƠNG 9: MỘT SỐ HỢP ĐỒNG 
TRONG THƯƠNG MẠI 
VĂN BẢN PHÁP LUẬT CHỦ YẾU:
1. Bộ luật Dân sự năm 2005 (Có 
hiệu lực từ ngày 1/1/2006)
2. Luật Thương mại năm 2005 
(Có hiệu lực từ ngày 1/1/2006)
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 3
CHƯƠNG 9: MỘT SỐ HỢP ĐỒNG 
TRONG THƯƠNG MẠI 
1. HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG 
HOÁ
2. HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG 
HOÁ VỚI THƯƠNG NHÂN NƯỚC 
NGOÀI
3. HỢP ĐỒNG ĐẠI LÝ
4. HỢP ĐỒNG ĐẤU GIÁ, ĐẤU THẦU
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 4
CHƯƠNG 9: MỘT SỐ HỢP ĐỒNG 
TRONG THƯƠNG MẠI 
1. HỢP ĐỒNG MUA BÁN 
HÀNG HOÁ
a. Khái niệm
b. Chủ thể của hợp đồng
c. Ký kết hợp đồng
d. Quyền và nghĩa vụ của các bên
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 5
Khái niệm mua bán hàng hoá 
Mua bán hàng hoá là một hành vi 
thương mại, theo đó người bán có 
nghĩa vụ giao hàng, chuyển quyền 
sở hữu hàng hoá cho người mua 
và nhận tiền; người mua có nghĩa 
vụ nhận hàng và trả tiền cho người 
bán theo sự thoả thuận của hai 
bên. 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 6
Hợp đồng mua bán hàng hoá 
• Hợp đồng mua bán hàng hoá được thể hiện 
bằng:
- lời nói
- bằng văn bản
- hoặc được xác lập bằng hành vi cụ 
thể. 
- §èi víi c¸c lo¹i hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ mµ 
ph¸p luËt quy ®Þnh ph¶i ®­îc lËp thµnh v¨n b¶n th×
ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh ®ã.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 7
Chủ thể của hợp đồng
• Thương nhân 
• Người không phải là thương 
nhân giao kết hợp đồng với 
thương nhân (theo Điều 1 
khoản 3 Luật Thương mại 2005) 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 8
Ký kết hợp đồng
Tương tự như những quy định 
chung của pháp luật:
–Nguyên tắc ký kết
–Phương thức ký kết
–Nội dung hợp đồng
–Điều kiện có hiệu lực của hợp đồng
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 9
Quyền và nghĩa vụ cơ bản của 
bên bán
• Giao hàng và chứng từ liên quan đến 
hàng hóa
• Nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu đối 
với hàng hoá
• Nghĩa vụ bảo hành hàng hoá
• Nghĩa vụ bảo đảm quyền sở hữu trí 
tuệ đối với hàng hoá
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 10
Quyền và nghĩa vụ cơ bản của 
bên mua
• Kiểm tra hàng hoá trước khi 
giao hàng
• Thanh toán
• Nhận hàng
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 11
CHƯƠNG 9: MỘT SỐ HỢP ĐỒNG 
TRONG THƯƠNG MẠI 
2. HỢP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HOÁ 
VỚI THƯƠNG NHÂN NƯỚC NGOÀI
a. Khái niệm mua bán hàng hoá với 
thương nhân nước ngoài
b. Khái niệm hợp đồng mua bán hàng hoá 
với thương nhân nước ngoài
c. Pháp luật điều chỉnh hợp đồng
d. Các điều kiện để hợp đồng có hiệu lực
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 12
Khái niệm mua bán hàng hoá 
với thương nhân nước ngoài
• Là hành vi mua bán hàng hoá được thực 
hiện giữa một bên là thương nhân Việt 
Nam với một bên là thương nhân 
nước ngoài; 
• Việc mua bán hàng hoá quốc tế được 
thực hiện dưới các hình thức xuất khẩu, 
nhập khẩu, tạm nhập, tái xuất, tạm xuất, 
tái nhập và chuyển khẩu.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 13
Khái niệm hợp đồng mua bán 
hàng hoá với thương nhân NN
• Chủ thể của hợp đồng là các bên có 
quốc tịch khác nhau;
• Hàng hoá là đối tượng của hợp đồng 
được di chuyển từ nước này sang 
nước khác;
• Đồng tiền dùng trong thanh toán là 
ngoại tệ đối với một hoặc cả hai bên. 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 14
Pháp luật điều chỉnh hợp 
đồng
• Nguồn luật quốc tế: Công ước 
Vienna 1980, các điều ước quốc tế 
đa phương hoặc song phương có 
liên quan;
• Nguồn luật quốc gia
• Các tập quán quốc tế về thương 
mại: có thể là Incoterms.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 15
Các điều kiện để một hợp đồng có 
hiệu lực
• Điều kiện đối với chủ thể 
• Điều kiện đối với hàng hoá-
đối tượng của hợp đồng
• Điều kiện về nội dung của 
hợp đồng
• Điều kiện về hình thức của 
hợp đồng
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 16
CHƯƠNG 9: MỘT SỐ HỢP ĐỒNG 
TRONG THƯƠNG MẠI 
3. HỢP ĐỒNG ĐẠI LÝ
a. Khái niệm
b. Các hình thức đại lý
c. Hợp đồng đại lý
d. Quyền và nghĩa vụ các bên
e. Thời hạn đại lý
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 17
Khái niệm đại lý
Đại lý thương mại là hoạt động
thương mại, theo đó bên giao đại lý
và bên đại lý thoả thuận việc bên
đại lý nhân danh chính mình mua,
bán hàng hoá cho bên giao đại lý
hoặc cung ứng dịch vụ của bên
giao đại lý cho khách hàng để
hưởng thù lao.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 18
Các hình thức đại lý
1. Đại lý bao tiêu
2. Đại lý độc quyền
3. Tổng đại lý
4. Các hình thức đại lý khác mà 
các bên thỏa thuận.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 19
Hợp đồng đại lý
• Hình thức hợp đồng đại lý: phải được 
lập thành văn bản hoặc bằng hình thức 
khác có giá trị pháp lý tương đương;
• Nội dung của hợp đồng đại lý gồm:
– Tên và địa chỉ của các bên;
– Hàng hoá đại lý;
– Hình thức đại lý;
– Thù lao đại lý;
– Thời hạn hiệu lực của hợp đồng đại lý.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 20
Quyền và nghĩa vụ của các bên 
trong hợp đồng đại lý 
• Bên giao đại lý: Quyền và 
nghĩa vụ
• Bên nhận đại lý: Quyền 
và nghĩa vụ
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 21
Thời hạn đại lý
Trừ trường hợp có thoả thuận khác, 
thời hạn đại lý chỉ chấm dứt sau 
một thời gian hợp lý nhưng không 
sớm hơn 60 ngày, kể từ ngày một 
trong hai bên thông báo bằng văn 
bản cho bên kia về việc chấm dứt 
hợp đồng đại lý.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 22
CHƯƠNG 9: MỘT SỐ HỢP ĐỒNG 
TRONG THƯƠNG MẠI 
4. HỢP ĐỒNG ĐẤU GIÁ, ĐẤU THẦU
a. Đấu giá hàng hoá
 Khái niệm
 Quyền, nghĩa vụ của tổ chức đấu giá
 Hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá hàng hoá
 Trình tự, thủ tục đấu giá hàng hoá
 Một số tình huống trong quá trình bán đấu giá
b. Đấu thầu hàng hoá, dịch vụ
 Khái niệm
 Hình thức đấu thầu và phương thức đấu thầu
 Thủ tục, trình tự đấu thầu hàng hoá
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 23
Đấu giá hàng hoá- Khái niệm
Đấu giá hàng hoá là hoạt động 
thương mại, theo đó người 
bán hàng tự mình hoặc thuê 
người tổ chức đấu giá thực 
hiện việc bán hàng hoá công 
khai để chọn người mua trả 
giá cao nhất. 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 24
Phương thức đấu giá
Đấu giá hàng hoá được thực hiện theo một trong 
hai cách sau đây:
• Phương thức trả giá lên là phương thức bán 
đấu giá, theo đó người trả giá cao nhất so với giá 
khởi điểm là người có quyền mua hàng;
• Phương thức đặt giá xuống là phương thức bán 
đấu giá, theo đó người đầu tiên chấp nhận ngay 
mức giá khởi điểm hoặc mức giá được hạ thấp 
hơn mức giá khởi điểm là người có quyền mua 
hàng. 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 25
Các loại chủ thể
• Người tổ chức đấu giá 
• Người bán hàng 
• Người tham gia đấu giá 
• Người điều hành đấu giá
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 26
Quyền của tổ chức đấu giá
• Yêu cầu người bán hàng cung cấp đầy đủ, 
chính xác, kịp thời các thông tin cần thiết 
liên quan đến hàng hoá đấu giá;
• Xác định giá khởi điểm trong trường hợp 
người tổ chức đấu giá là người bán hàng 
đấu giá hoặc được người bán hàng uỷ 
quyền;
• Tổ chức cuộc đấu giá;
• Yêu cầu người mua hàng thực hiện việc 
thanh toán;
• Nhận thù lao dịch vụ đấu giá do người bán 
hàng trả theo quy định .
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 27
Nghĩa vụ của tổ chức đấu giá (1)
• Tổ chức đấu giá hàng hoá theo đúng nguyên tắc, 
thủ tục do pháp luật quy định và theo phương thức 
đấu giá thoả thuận với người bán hàng;
• Thông báo, niêm yết công khai, đầy đủ, chính xác 
các thông tin cần thiết có liên quan đến hàng hoá 
đấu giá;
• Bảo quản hàng hoá đấu giá khi được người bán 
hàng giao giữ;
• Trưng bày hàng hoá, mẫu hàng hóa hoặc tài liệu 
giới thiệu về hàng hóa cho người tham gia đấu giá 
xem xét;
• Lập văn bản bán đấu giá hàng hoá và gửi đến người 
bán hàng, người mua hàng và các bên có liên quan;
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 28
Nghĩa vụ của tổ chức đấu giá (2)
• Giao hàng hóa đấu giá cho người mua phù 
hợp với hợp đồng tổ chức dịch vụ đấu giá 
hàng hoá;
• Làm thủ tục chuyển quyền sở hữu đối với 
hàng hoá bán đấu giá phải đăng ký quyền sở 
hữu theo quy định của pháp luật, trừ trường 
hợp có thỏa thuận khác với người bán hàng; 
• Thanh toán cho người bán hàng tiền hàng 
đã bán, kể cả khoản tiền chênh lệch thu 
được từ người rút lại giá đã trả hoặc trả lại 
hàng hoá không bán được cho người bán 
hàng theo thoả thuận. 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 29
Hợp đồng dịch vụ tổ chức đấu giá 
hàng hoá
Hợp đồng phải được lập thành 
văn bản hoặc bằng hình thức 
khác có giá trị pháp lý tương 
đương.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 30
Trình tự, thủ tục đấu giá hàng hoá 
1. Thông báo và niêm yết đấu giá 
hàng hóa, xác định giá khởi điểm 
hoặc uỷ quyền cho người tổ chức 
đấu giá xác định giá khởi điểm;
2. Đăng ký tham gia đấu giá;
3. Tiến hành cuộc đấu giá.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 31
Một số tình huống trong quá trình 
bán đấu giá 
1. Bán đấu giá không thành
2. Rút lại giá đã trả
3. Từ chối mua 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 32
Đấu thầu hàng hoá, dịch vụ-
Khái niệm
Đấu thầu hàng hoá, dịch vụ là hoạt động 
thương mại, theo đó một bên mua hàng 
hoá, dịch vụ thông qua mời thầu (gọi là bên 
mời thầu) nhằm lựa chọn trong số các 
thương nhân tham gia đấu thầu (gọi là bên 
dự thầu) thương nhân đáp ứng tốt nhất các 
yêu cầu do bên mời thầu đặt ra và được lựa 
chọn để ký kết và thực hiện hợp đồng (gọi 
là bên trúng thầu). 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 33
Hình thức đấu thầu 
• Đấu thầu rộng rãi là hình thức đấu thầu 
mà bên mời thầu không hạn chế số lượng 
các bên dự thầu;
• Đấu thầu hạn chế là hình thức đấu thầu 
mà bên mời thầu chỉ mời một số nhà thầu 
nhất định dự thầu.
Việc chọn hình thức đấu thầu rộng rãi hoặc 
đấu thầu hạn chế do bên mời thầu quyết 
định. 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 34
Phương thức đấu thầu 
• Đấu thầu một túi hồ sơ 
• Đấu thầu hai túi hồ sơ
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 35
Thủ tục, trình tự đấu thầu 
1. Bên mời thầu tiến hành thông báo mời thầu;
2. Nộp hồ sơ dự thầu và các quy định bảo đảm 
dự thầu;
3. Mở thầu;
4. Xét hồ sơ dự thầu khi mở thầu;
5. Đánh giá và so sánh hồ sơ dự thầu;
6. Xếp hạng và lựa chọn nhà thầu;
7. Thông báo kết quả đấu thầu và ký kết hợp 
đồng.