Bài giảng Luật kinh tế - Chương 6: Pháp luật về hợp tác xã

CHƯƠNG 6
PHÁP LUẬT VỀ
HỢP TÁC XÃ
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 2
HỢP TÁC XÃ- Giới thiệu
1. Khái niệm, đặc điểm
2. Những nguyên tắc tổ chức hoạt
động
3. Quyền và nghĩa vụ cơ bản của
HTX
4. Quy chế thành lập, tổ chức lại,
giải thể, phá sản
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 3
HỢP TÁC XÃ- Khái niệm
• Hợp tác xã là tổ chức kinh tế tập thể do các cá
nhân, hộ gia đình, pháp nhân có nhu cầu, lợi
ích chung, tự nguyện góp vốn, góp sức lập ra
theo quy định của Luật này để phát huy sức
mạnh tập thể của từng xã viên tham gia hợp tác
xã, cùng giúp nhau thực hiện có hiệu quả các
hoạt động sản xuất, kinh doanh và nâng cao
đời sống vật chất, tinh thần, góp phần phát
triển kinh tế - xã hội của đất nước;
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 4
1. HỢP TÁC XÃ- Khái niệm
• Hợp tác xã hoạt động như một
loại hình doanh nghiệp, có tư
cách pháp nhân, tự chủ, tự chịu
trách nhiệm về các nghĩa vụ tài
chính trong phạm vi vốn điều lệ,
vốn tích luỹ và các nguồn vốn
khác của hợp tác xã theo quy định
của pháp luật.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 5
1. HỢP TÁC XÃ- Đặc điểm
1. Đặc điểm về xã viên
2. Đặc điểm về vốn, huy động vốn
3. Đặc điểm về tư cách pháp lý và 
trách nhiệm tài sản
4. Đặc điểm về tổ chức quản lý
5. Nguyên tắc tổ chức, hoạt động
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 6
Đặc điểm về xã viên (1)
• Mọi cá nhân, cán bộ, công chức, hộ gia 
đình, pháp nhân nếu có vốn và tán 
thành Điều lệ, tự nguyện xin gia nhập 
HTX đều có thể trở thành xã viên.
• Xã viên là cán bộ, công chức thì không 
được quyền trực tiếp quản lý và điều 
hành HTX; xã viên là hộ gia đình, pháp 
nhân phải cử người có đủ điều kiện làm 
đại diện và có thể là xã viên của nhiều 
HTX nếu Điều lệ không cấm.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 7
Đặc điểm về xã viên (2)
Tư cách xã viên hợp tác xã chấm dứt trong các trường hợp sau đây:
• Xã viên là cá nhân chết, mất tích, mất năng lực hành vi dân sự 
hoặc bị hạn chế năng lực hành vi dân sự; xã viên là hộ gia 
đình không có người đại diện đủ điều kiện theo quy định của 
điều lệ hợp tác xã; xã viên là pháp nhân bị giải thể, phá sản 
hoặc không có người đại diện đủ điều kiện theo quy định của 
điều lệ hợp tác xã; 
• Xã viên đã được chấp nhận ra hợp tác xã theo quy định của 
điều lệ hợp tác xã;
• Xã viên đã chuyển hết vốn góp và các quyền lợi, nghĩa vụ của 
mình cho người khác theo quy định của điều lệ hợp tác xã;
• Xã viên bị đại hội xã viên khai trừ;
• Các trường hợp khác do điều lệ hợp tác xã quy định.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 8
Đặc điểm về xã viên (3)
• Quyền của xã viên:
– Được ưu tiên làm việc cho HTX;
– Được chia lãi theo vốn góp và công sức đóng 
góp;
– Được hưởng các phúc lợi của HTX;
– Được dự Đại hội xã viên, được ứng cử, bầu cử 
vào Ban quản lý;
– Được chuyển phần vốn, Q và NVï của mình cho 
người khác;
– Được xin ra khỏi HTX và được thanh toán hoàn 
trả lại vốn .
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 9
Đặc điểm về xã viên (4)
• Nghĩa vụ của xã viên:
– Chấp hành Điều lệ, Nội qui và các nghị 
quyết của Đại hội xã viên;
– Góp đúng, đủ vốn theo qui định;
– Ý thức đoàn kết, học tập nâng cao trình 
độ góp phần thúc đẩy HTX phát triển;
– Cùng chịu trách nhiệm tài sản trong 
phạm vi vốn góp;
– Bồi thường thiệt hại do cá nhân gây ra 
cho HTX.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 10
Đặc điểm về vốn, huy động 
vốn (1)
• Vốn điều lệ của hợp tác xã là tổng số vốn do các
xã viên đóng góp và được ghi vào Điều lệ hợp
tác xã;
• Khi gia nhập hợp tác xã, xã viên phải góp vốn
theo quy định tại khoản 2 Điều 19 của Luật Hợp
tỏc xó: góp vốn theo quy định của Điều lệ hợp
tác xã;
• Mức vốn góp không vượt quá 30% vốn điều lệ
của hợp tác xã;
• Xã viên có thể góp vốn một lần ngay từ đầu hoặc
nhiều lần; mức, hình thức và thời hạn góp vốn
do Điều lệ hợp tác xã quy định;
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 11
Đặc điểm về vốn, huy động 
vốn (2)
• Mức vốn góp tối thiểu được điều chỉnh theo
quyết định của Đại hội xã viên;
• Hợp tác xã được vay vốn ngân hàng và huy động
vốn bằng các hình thức khác theo quy định của
pháp luật;
• Hợp tác xã được huy động bổ sung vốn góp của
xã viên theo quyết định của Đại hội xã viên;
• Hợp tác xã được nhận và sử dụng vốn, trợ cấp
của Nhà nước, của các tổ chức, cá nhân trong và
ngoài nước do các bên thoả thuận và theo quy
định của pháp luật.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 12
Đặc điểm về tư cách pháp 
lý và trách nhiệm tài sản
• Hợp tác xã hoạt động như một loại hình
doanh nghiệp, có tư cách pháp nhân,
chịu trỏch nhiệm hữu hạn về cỏc khoản
nợ và cỏc nghĩa vụ tài sản khỏc;
• Trong phạm vi vốn góp của mình, cùng
chịu trách nhiệm về các khoản nợ, rủi ro,
thiệt hại, các khoản lỗ của hợp tác xã.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 13
Đặc điểm về tổ chức quản lý (1)
•Đại hội xã viên 
•Ban Quản trị
•Chủ nhiệm HTX
•Ban kiÓm so¸t 
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 14
Đặc điểm về tổ chức quản lý (2)
• Đại hội xã viên: là cơ quan có quyền 
quyết định cao nhất của HTX, họp mỗi 
năm ít nhất 1 lần do Ban quản trị triệu 
tập.
• Trường hợp có trên ¾ xã viên có đơn yêu 
cầu triệu tập ĐHXV thì trong vòng 15 
ngày Ban QT phải tổ chức họp, nếu vì lý 
do nào đó mà Ban QT không triệu tập 
được thì BKS sẽ làm thay.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 15
Đặc điểm về tổ chức quản lý (3)
• Ban quản trị: là bộ máy quản lý do ĐHXV bầu
trực tiếp, gồm Trưởng ban và các thành viên khác;
• Nhiệm kỳ của BQT tối thiểu là hai năm và tối đa
không quá năm năm. BQT họp mỗi tháng một lần
cho Trưởng ban chủ trì; họp bất thường khi có 1/3
thành viên BQT hoặc Trưởng ban, Trưởng ban
kiểm soát, Chủ nhiệm yêu cầu. BQT quyết định
theo đa số, trường hợp phiếu ngang nhau thì quyết
định cuối cùng thuộc về bên có người chủ trì.
• Tùy vào đặc điểm Bộ máy tổ chức HTX mà BQT
và Trưởng ban có quyền và nhiệm vụ khác nhau.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 16
Đặc điểm về tổ chức quản lý (4)
• Chủ nhiệm HTX: là người thực hiện kế hoạch
sản xuất kinh doanh, điều hành công việc hàng
ngày của HTX do Hội nghị thành lập bầu, hoặc
do BQT bầu hoặc thuê. Tùy vào đặc điểm bộ máy
tổ chức HTX mà Chủ nhiệm HTX có quyền và
nhiệm vụ khác nhau.
• Ban kiểm soát: là bộ máy giám sát và kiểm tra
mọi hoạt động của HTX theo đúng pháp luật và
Điều lệ. BKS do ĐHXV bầu trực tiếp, số lượng
tùy Điều lệ quy định, hợp tác xã ít xã viên thì
BKS có thể chỉ một người.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 17
2. Những nguyên tắc tổ chức 
hoạt động (1)
1.Tự nguyện
2.Dân chủ, bình đẳng và
công khai
3.Tự chủ, tự chịu trách
nhiệm và cùng có lợi
4.Hợp tác và phát triển cộng
đồng
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 18
3. Thành lập HTX
1.VẬN ĐộNG THÀNH LẬP
2.HỘI NGHỊ THÀNH LẬP 
HTX
3.ĐĂNG KÝ KINH DOANH:
• NỘP HỒ SƠ TẠI CƠ QUAN 
ĐKKD HUYỆN HOẶC TỈNH
• XEM XÉT HỒ SƠ, CẤP 
GCNĐKKD: 15 NGÀY
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 19
Điều kiện được cấp GCNĐKKD
1. Có hồ sơ đăng ký kinh doanh hợp lệ theo quy 
định;
2. Ngành, nghề sản xuất, kinh doanh mà pháp luật 
không cấm;
3. Tên, biểu tượng (nếu có) của hợp tác xã theo quy 
định;
4. Có vốn điều lệ. Đối với hợp tác xã kinh doanh 
ngành, nghề mà Chính phủ quy định phải có vốn 
pháp định thì vốn điều lệ không được thấp hơn 
vốn pháp định;
5. Nộp đủ lệ phí đăng ký kinh doanh theo quy định.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 20
Các hình thức tổ chức lại HTX
1.Chia HTX
2.Tách HTX
3.Hợp nhất HTX
4.Sáp nhập HTX
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 21
Giải thể HTX- Các trường hợp
1. GIẢI THỂ TỰ NGUYỆN: 
do Đại hội xã viên quyết 
định
2. GIẢI THỂ BẮT BUỘC: do 
UBND nơi cấp GCNĐKKD 
quyết định
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 22
Giải thể HTX- Các trường hợp
GIẢI THỂ BẮT BUỘC: trong các trường 
hợp:
– Sau12 th¸ng, kÓ tõ ngµy ®­îc cÊp GCNĐKKD mµ 
hîp t¸c x· kh«ng tiÕn hµnh ho¹t ®éng;
– Hîp t¸c x· ngõng ho¹t ®éng trong 12 th¸ng liÒn;
– Trong thêi h¹n 18 th¸ng liÒn, hîp t¸c x· kh«ng tæ 
chøc ®­îc §¹i héi x· viªn th­êng kú mµ kh«ng cã lý 
do chÝnh ®¸ng;
– C¸c tr­êng hîp kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
19 May 2014 Nguyễn Ngọc Duy Mỹ, LL.M 23
PHÁ SẢN HTX
•Theo quy định của 
Luật Phá sản năm 
2004.