Bài giảng Lãi suất - Nguyễn Vĩnh Hùng

12/2/2021 
1 
LÃI SUẤT 
 TS. NGUYỄN VĨNH HÙNG 
12/2/2021 
2 
Nội dung nghiên cứu 
Khái niệm và phân loại lãi suất 
Lãi suất và tỷ suất lợi tức 
Các nhân tố tác đ ộng đ ến lãi suất 
Cấu trúc rủi ro và kỳ hạn lãi suất 
12/2/2021 
3 
Lãi suất là giá cả sử dụng vốn vay 
Lãi suất là tỷ lệ % tính trên số tiền gốc đ i vay. 
Sự tồn tại của lãi suất: 
Giá trị thời gian của tiền tệ: sự đ ánh đ ổi/lựa chọn hiện tại và t ươ ng lai 
Chi phí c ơ hội	 
KHÁI NIỆM 
12/2/2021 
4 
Lãi suất danh nghiã 
Giả sử, một hộ gia đ ình gởi một khoản tiền tiết kiệm 100 đ ôla vào ngân hàng với kỳ hạn 1 n ă m và mức tiền lãi là 10 đ ôla. Vào cuối n ă m số d ư của họ là 110 đ ôla. Trong tr ư ờng hợp này, lãi suất danh nghiã là 10%/n ă m. 
PHÂN LOẠI 
12/2/2021 
5 
Lãi suất thực : 
Giả sử lạm phát của nền kinh tế là 10%/n ă m, nh ư vậy số tiền 110 đ ôla vào cuối n ă m chỉ mua đư ợc một số l ư ợng hàng hóa t ươ ng đươ ng 100 đ ôla ở đ ầu n ă m. Trong tr ư ờng hợp này, lãi suất thực là bằng 0. 
Nếu gọi i r là lãi suất thực, i n là lãi suất danh nghiã và p là lạm phát thì lãi suất thực đư ợc tính nh ư sau: i r = i n - p 
PHÂN LOẠI 
12/2/2021 
6 
Lãi đơ n: 
Theo ph ươ ng pháp này, cứ mỗi một đ ô la cho vay, thì nhà đ ầu t ư nhận đư ợc ( 1 x i ) tiền lãi. Nếu cho vay PV đ ô la thì nhà đ ầu t ư nhận đư ợc PV x i . Cho đ ến khi đ áo hạn thì nhà đ ầu t ư thu về tiền gốc và lãi: PV + PV x i 
Từ đ ó, có thể khái quát công thức tính lãi đơ n nh ư sau: 
	 PV (1+ i) 
PH ƯƠ NG PHÁP TÍNH LÃI 
12/2/2021 
7 
Lãi kép : 
Theo cách tính lãi kép, tiền lãi của kỳ tr ư ớc đư ợc cộng vào tiền gốc đ ể tính tiền lãi của kỳ sau. 
Công thức tính nh ư sau: 
PH ƯƠ NG PHÁP TÍNH LÃI 
12/2/2021 
8 
Các công cụ nợ 
Các khoản nợ đơ n 
Trái phiếu chiết khấu 
Trái phiếu coupon và 
Các khoản nợ thanh toán cố đ ịnh. 
Các loại công cụ nợ khác nhau c ă n bản về kỳ hạn thanh toán ( Timing of payments ) 
CÁC CÔNG CỤ NỢ 
12/2/2021 
9 
Nợ đơ n 
CÁC CÔNG CỤ NỢ 
12/2/2021 
10 
Trái phiếu chiết khấu 
CÁC CÔNG CỤ NỢ 
12/2/2021 
11 
Trái phiếu coupon 
CÁC CÔNG CỤ NỢ 
$ 
$ 
Công ty A nhận 10.000 đ ôla từ trái phiếu coupon 
Công ty A trả tiền lãi và tiền gốc 1000 + 10.000 
N ă m 
$ 
$ 
$ 
$ 
1 
2 
3 
19 
20 
1000 
1000 
1000 
1000 
0 
Công ty A trả lãi 
12/2/2021 
12 
Nợ vay thanh toán cố đ ịnh 
CÁC CÔNG CỤ NỢ 
12/2/2021 
13 
Lãi suất hoàn vốn là lãi suất làm cân bằng hiện giá và giá trị t ươ ng lai của công cụ nợ. Theo mô hình đơ n giản: FV = PV (1+i) 
Suy ra : 
LÃI SUẤT HOÀN VỐN 
Nếu FV có nhiều kỳ thanh toán (n) , thì PV đư ợc tính theo công thức: 
Lãi suất hoàn vốn 
(Yield to maturity) 
12/2/2021 
14 
LÃI SUẤT HIỆN HÀNH 
Tình huống 
 Ông A mua trái phiếu coupon có kỳ hạn 20 n ă m với mệnh giá là 1.000 đ ôla, lãi suất coupon là 10%; khoản thanh toán coupon C= 100 đ ôla. 
Giả sử lãi suất thị tr ư ờng trái phiếu t ă ng lên h ơ n 10%, ông A bán trên thị tr ư ờng với giá P= 750 đ ôla, thì lãi suất hiện hành ( Current yield ) là: 
12/2/2021 
15 
TỶ SUẤT LỢI TỨC 
 Tổng số của lãi suất hiện hành cộng với mức lời của vốn hoặc mức lỗ của vốn. 
Lãi suất 
Mức lời của vốn 
Giả sử ông B mua trái phiếu có mệnh giá là 1.000 đ ôla, lãi suất coupon là 8%. Sau một n ă m, ông ta bán trái phiếu với giá 1.100 đ ôla thì tỷ suất lợi tức (R) trái phiếu là: 
12/2/2021 
16 
TỶ SUẤT LỢI TỨC 
Khái quát công thức tính tỷ suất lợi tức: 
CUNG - CẦU TRÁI PHIẾU VÀ QUỸ CHO VAY 
Trái phiếu là hàng hóa 
Quyền sử dụng vốn cho vay là hàng hóa 
Người mua 
Người cho vay mua trái phiếu 
Người đi vay huy động vốn 
Người bán 
Người đi vay phát hành trái phiếu 
Người cho vay cung cấp vốn 
Giá cả 
Giá cả trái phiếu 
Lãi suất 
12/2/2021 
18 
CUNG - CẦU TRÁI PHIẾU VÀ QUỸ CHO VAY 
12/2/2021 
19 
Thu nhập bình quân. 
Lợi tức và lạm phát kỳ vọng. 
Rủi ro. 
Tính lỏng 
Chi phí thông tin. 
CÁC NHÂN TỐ LÀM THAY ĐỔI Đ Ư ỜNG CẦU TRÁI PHIẾU VÀ QUỸ CHO VAY 
12/2/2021 
20 
Cầu trái phiếu t ươ ng ứng cung quỹ cho vay. Những yếu tố mà làm dịch chuyển đư ờng cầu trái phiếu sang phải (h ư ớng lên)– kéo theo gia t ă ng giá trái phiếu thì cũng làm dịch chuyển đư ờng cung quỹ cho vay sang phải (h ư ớng xuống)– kéo theo giảm lãi suất. 
CÁC NHÂN TỐ LÀM THAY ĐỔI Đ Ư ỜNG CẦU TRÁI PHIẾU VÀ QUỸ CHO VAY 
12/2/2021 
21 
Lợi nhuận kỳ vọng của vốn đ ầu t ư . 
Chính sách thuế. 
Lạm phát kỳ vọng. 
Vay nợ của chính phủ. 
CÁC NHÂN TỐ LÀM THAY ĐỔI Đ Ư ỜNG CUNG TRÁI PHIẾU VÀ QUỸ CHO VAY 
12/2/2021 
22 
CÁC NHÂN TỐ LÀM THAY ĐỔI Đ Ư ỜNG CUNG TRÁI PHIẾU VÀ QUỸ CHO VAY 
Nếu nh ư những yếu tố làm dịch chuyển đư ờng cung trái phiếu sang phải (làm giảm giá trái phiếu) thì cũng làm dịch chuyển đư ờng cầu quỹ cho vay sang phải (làm gia t ă ng lãi suất) và ng ư ợc lại. 
12/2/2021 
23 
CẤU TRÚC RỦI RO 
Cấu trúc rủi ro của lãi suất giải thích sự chênh lệch lãi suất đ ối với các loại chứng khoán có kỳ hạn giống nhau. Nguyên nhân có sự chênh lệch là do sự khác biệt về: 
Rủi ro vỡ nợ 
Tính lỏng 
Chi phí thông tin và 
Thuế. 
12/2/2021 
24 
CẤU TRÚC RỦI RO 
Moät söï gia 
taêng . 
daãn ñeán laõi 
suaát cuûa taøi 
saûn . 
bôûi vì 
ruûi ro vôõ nôï 
gia taêng 
nhöõng ngöôøi tieát kieäm phaûi ñöôïc buø 
ñaép do phaûi gaùnh chòu theâm ruûi ro 
tính loûng 
giaûm 
nhöõng ngöôøi tieát kieäm toán ít chi phí 
trong vieäc ñoåi taøi saûn sang tieàn maët 
chi phí thoâng 
tin 
taêng 
nhöõng ngöôøi tieát kieäm maát nhieàu 
chi phí ñeå ñaùnh giaù taøi saûn 
thueá 
taêng 
nhöõng ngöôøi tieát kieäm quan taâm 
ñeán tieàn lôøi sau thueá vaø phaûi ñöôïc 
buø ñaép tieàn noäp thueá 
12/2/2021 
25 
CẤU TRÚC KỲ HẠN 
Xem xét mức đ ộ biến đ ổi lãi suất trong số các công cụ trái phiếu có cùng chung rủi ro vỡ nợ, tính lỏng, thông tin, đ ặc đ iểm thuế nh ư ng lại khác nhau về kỳ đ áo hạn. 
Cấu trúc lãi suất kỳ hạn liên quan đ ến khái niệm đư ờng cong lãi suất . 
12/2/2021 
26 
CẤU TRÚC KỲ HẠN 
Nếu đư ờng cong lãi suất có đ ộ dốc h ư ớng đ i lên thì lãi suất dài hạn cao h ơ n lãi suất ngắn hạn. 
Nếu có đ ộ dốc h ư ớng đ i xuống, lãi suất ngắn hạn cao h ơ n lãi suất dài hạn. 
Khi đư ờng cong lãi suất phẳng thì lãi suất ngắn hạn và dài hạn là nh ư nhau.