Bài giảng Kỹ thuật lập trình - Chương 5: Kế thừa và đa hình

Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Chương 5
Kế thừa và đa hình
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Nội dung
Khái niệm kế thừa
Khái niệm đa hình
Giao diện (interface)
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Kế thừa
Các đối tượng có cùng chung một số đặc điểm,
hành vi được nhóm lại với nhau
Ví dụ
 Xe đạp
 Xe máy
 Xe hơi
 Xe tải
 Phương tiện giao thông
Vehicle
Car
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Kế thừa
Ví dụ: Windows form
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Kế thừa
Ví dụ: Một lớp con có thể là lớp cha của các lớp khác
Business
KMart Macys
ServiceBusiness
Kinkos
RetailBusiness
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Kế thừa
Tạo ra các lớp mới từ việc sử dụng lại những thành 
phần của lớp đã có
Lợi ích
 Nhất quán
 Thuận tiện
 Tái sử dụng code
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Khai báo Kế thừa
Lớp cơ sở (base class): làm cơ sở để các lớp khác
kế thừa
Lớp nhận (derived class): kế thừa đặc điểm của
lớp cơ sở
Khai báo
 class LopNhan : LopCoSo
 Ví dụ:
• class XeDap : PhuongTienGiaoThong
• class XeMay : PhuongTienGiaoThong
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Constructor
Không được kế thừa
Lớp con truy cập bằng từ khóa base
class HinhHoc
{
public HinhHoc(double chuVi, double dienTich)
{
ChuVi = chuVi;
DienTich = dienTich;
}
}
class HinhTron : HinhHoc
{
public HinhTron(double chuVi, double dienTich)
: base(chuVi, dienTich)
{
} 
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Từ khóa base
Dùng để truy cập đến thành phần của lớp cơ sở
Mức truy cập:
 public
 protected
Khai báo
class {
 (list_of_argument){
}
}
class : {
base.(  );
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Từ khóa new
Dùng để khai báo phương thức ở lớp nhận khi đã
có phương thức cùng tên ở lớp cơ sở
Ví dụ
 public new void TinhDienTich() {}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Overriding Methods
Trong một tập các lớp có mối quan hệ huyết thống
có các phương thức giống signature y xì (nội dung
phương thức khác nhau)
Overriding methods giúp lập trình viên có thể định
nghĩa cách hành xử khác nhau ứng với các đối
tượng khác nhau nhưng cùng sử dụng một tên
phương thức.
Ví dụ: Nhân viên chính thức và Nhân viên thời vụ
đều có phương thức là Tính Lương, tuy nhiên cách
thức tính lương của 2 đối tượng này sẽ khác nhau.
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Overriding Methods
Ví dụ mô hình lớp NhanVien có phương thức tính
lương.
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Đa hình
Lớp nhận kế thừa từ lớp cơ sở và có thêm những
đặc tính riêng biệt
Từ khóa:
 virtual
• Khai báo trong lớp cơ sở, cho biết thành phần
đó có thể được nạp chồng
 override
• Khai báo trong lớp nhận, cho biết thành phần
đó được nạp chồng
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Đa hình
Khi tham chiếu đến đối tượng:
 Nếu đối tượng là lớp cơ sở phương thức 
virtual của lớp cơ sở được thực hiện
 Nếu đối tượng là lớp nhận phương thức 
override của lớp nhận được thực hiện
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Đa hình
Đa hình được tạo nên từ 2 trường hợp:
 Trường hợp 1: Từ kế thừa
Holiday day;
day = new Christmas();
Holiday
Christmas
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Đa hình
 Trường hợp 1: Từ kế thừa
StaffMember teo;
teo = new Executive();
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Đa hình
 Trường hợp 2: Từ Interface
Mammal thiNo;
thiNo = new Woman();
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ Đa hình
class HinhHoc
{
public virtual void TinhDienTich()
{
Console.WriteLine("Dien tich " + loaiHinh); 
}
}
class HinhTron : HinhHoc
{
public override void TinhDienTich()
{
base.TinhDienTich();
DienTich = BanKinh * BanKinh * Math.PI;
}
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ Đa hình
HinhHoc hh = new HinhHoc();
//TinhDienTich cua lop HinhHoc
hh.TinhDienTich(); 
HinhHoc htr = new HinhTron();
//TinhDienTich cua lop HinhTron
htr.TinhDienTich(); 
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Giao diện (Interface)
Interface là một giao ước, khi một lớp thực hiện
inteface thì phải tuân theo đúng những gì interface
đó mô tả
Thành phần
 Property
 Method
 Event
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Interface
Khai báo
Mức truy xuất: public
Các phương thức chỉ có phần khai báo, không có
phần thân
interface TenInterface
{
//các thành phần
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ
interface ILamViec
{
string LamViec(string tenViec);
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ(tt)
Lớp SinhVien thực hiện interface ILamViec
class SinhVien : ILamViec
{
public string MSSV { get; set; }
public string Nganh { get; set; }
public string HoTen { get; set; }
public string LamViec(string tenViec)
{
return "Sinh Vien " + HoTen + " dang " + tenViec;
}
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ(tt)
Lớp NhanVien thực hiện ILamViec
class NhanVien : ILamViec
{
public string MSNV { get; set; }
public string Phong { get; set; }
public string HoTen { get; set; }
public int HsLuong { get; set; }
public virtual int Luong
{
get { return HsLuong * 800000; }
}
public string LamViec(string tenViec)
{
return "NhanVien " + HoTen + " dang " + tenViec;
}
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ(tt)
Thực thi interface
static void Main(string[] args)
{
SinhVien a = new SinhVien();
a.HoTen = "SVA";
NhanVien b = new NhanVien();
b.HoTen = "NVB";
ILamViec lv1 = a;
Console.WriteLine(lv1.LamViec("hoc bai"));
ILamViec lv2 = b;
Console.WriteLine(lv2.LamViec("lam bao cao"));
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ(tt)
Kết quả
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Interface
Interface có thể kế thừa
Một lớp có thể thực hiện 1 hoặc nhiều interface
Khi thực hiện interface, lớp đó phải thực hiện đầy 
đủ những thành phần interface đó mô tả
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ
Interface IQuanTri
interface IQuanTri
{
string GiaoViec(string tenViec, string tenNguoiNhan);
}
class SinhVien : ILamViec, IQuanTri
{
// các thành phần khác
public string GiaoViec(string tenViec, string nguoiNhan)
{
return "Sinh vien " + HoTen
+ " dang giao viec " + tenViec
+ " cho " + nguoiNhan;
}
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ
Lớp QuanLy kế thừa NhanVien, thực hiện IQuanTri
class QuanLy : NhanVien, IQuanTri
{ 
public string LamViec(string tenViec)
{
return "Quan ly " + HoTen + " dang " + tenViec;
}
public string GiaoViec(string tenViec, string nguoiNhan)
{
return "Quan ly " + HoTen
+ " dang giao viec " + tenViec
+ " cho " + nguoiNhan;
}
}
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ
Thực thi giao diện IQuanTri
SinhVien a = new SinhVien();
a.HoTen = "SVA";
NhanVien b = new NhanVien();
b.HoTen = "NVB";
QuanLy c = new QuanLy();
c.HoTen = "QLC";
IQuanTri qt1 = a;
Console.WriteLine(qt1.GiaoViec("truc nhat", "SVB"));
IQuanTri qt2 = c;
Console.WriteLine(qt2.GiaoViec("dat hang", b.HoTen));
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Ví dụ
Kết quả
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Kiểm tra thực hiện Interface
Từ khóa is
 True nếu đối tượng thực hiện interface
 False nếu đối tượng không thực hiện interface
kt = a is IQuanTri; //kt =true
kt = b is IQuanTri; //kt =false
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
Kiểm tra thực hiện Interface
Từ khóa as
 Thực hiện chuyển đổi sang interface
 Nếu đối tượng không thực hiện interface null
IQuanTri qt3 = a as IQuanTri;
IQuanTri qt4 = b as IQuanTri; //null
Khoa Hệ Thống Thông Tin
Đại Học Quốc Gia TP.HCM
Đại Học Kinh Tế Luật
END