Bài giảng Kỹ năng sử dụng thư viện hiệu quả

KỸ NĂNG SỬ DỤNG 
THƯ VIỆN HIỆU QUẢ
Hà Nội, 2017
Nội dung
•Phần 1: Giới thiệu chung & nội quy thư viện
•Phần 2: Khai thác các dịch vụ thư viện
•Phần 3: Tra cứu tài khoản bạn đọc
•Phần 4: Tìm kiếm và khai thác thông tin từ xa
•Giải đáp thắc mắc
PHẦN 1: 
GIỚI THIỆU CHUNG 
VÀ NỘI QUY THƯ VIỆN 
3
• Thư viện thành lập từ năm 1956, cùng năm thành lập trường
Đại học Bách Khoa Hà Nội.
• Năm 2006, tòa nhà thư viện khánh thành và đi vào hoạt động,
lấy tên là Thư viện Tạ Quang Bửu.
Lịch sử hình thành
4
5Tòa nhà thư viện Tạ Quang Bửu
Tòa nhà gồm 10 tầng:
• Tầng 1-5: Thư viện
• Tầng 6-10: Hội trường , Phòng thí nghiệm và
một số phòng ban khác
Chú ý: Không có nhiệm vụ đề nghị bạn đọc
không lên các tầng 6-10 để đảm bảo an ninh
tòa nhà.
Cơ cấu tổ chức
6
Đội ngũ cán bộ
 4 phòng đọc chuyên ngành (402, 411, 509, 526)
 Thứ 2 - thứ 6: 08h00 - 21h00
 Thứ 7, chủ nhật: 08h00 - 16h00
 Các phòng luận văn, phòng đọc báo - tạp chí, phòng
multimedia, 2 phòng mượn về nhà:
 Thứ 2 - thứ 6:
- Sáng: 08h00 - 11h30
- Chiều: 13h30 - 16h30
8
Giờ phục vụ
• Cán bộ, sinh viên, học viên sau đại học của ĐH Bách
Khoa Hà Nội
• Bạn đọc cơ quan ngoài có làm thẻ thư viện: đăng ký
tại phòng 102 - Thư viện Tạ Quang Bửu
9
Đối tượng phục vụ
Đọc kỹ nội quy 
trước khi vào 
phòng đọc
10
Gửi túi, cặp tại Phòng gửi đồ
11
12
Để vỏ chai 
nước đã uống 
đúng nơi quy 
định
Không vứt rác bừa bãi trong Thư viện
Để rác đúng nơi quy định
Không được để chân lên bàn, 
ghế trong thư viện
Không sử dụng điện thoại di động,
không nói chuyện gây mất trật tự trong
phòng đọc
PHẦN 2: 
KHAI THÁC CÁC 
DỊCH VỤ THƯ VIỆN
14
1. Mượn tài liệu về nhà 
2. Truy cập Internet miễn phí
3. Đọc sách, báo, tạp chí, v.v
4. Giải đáp thông tin theo yêu cầu
5. Hướng dẫn tra cứu và khai thác tài nguyên thư viện
6. Tự nghiên cứu tài liệu tại các phòng tự học
7. Dịch vụ triển lãm, trưng bày tài liệu
8. Các dịch vụ khác
15
Các dịch vụ thư viện
1. Dịch vụ mượn về nhà
• Phòng 111: mượn giáo trình
• Phòng 102: mượn sách văn nghệ và các 
sách chuyên khảo nhiều bản
16
CỬA TRƯỚC
CỬA SAU
 Phòng mượn Giáo trình (P.111)
 Vị trí: Ở mặt sau của tòa nhà thư viện, 
đối diện giảng đường D9
17
 Phục vụ CB và SV trong trường mượn giáo trình, lịch mượn
trả cho sinh viên các khóa được thông báo tại website:
 Ký cược: tương đương ½ giá trị tài liệu, hoàn trả toàn bộ khi
trả sách.
 Ký thủ tục xác nhận thanh toán ra trường cho bạn đọc còn
nợ sách của thư viện
 Phòng mượn giáo trình không phục vụ mượn trả sáng T3 &
sáng T6 hàng tuần (để chấn chỉnh kho và làm công tác
nghiệp vụ)
18
P.111: Phòng mượn giáo trình
Phòng mượn giáo trình P.111
19
Các bàn chức năng
• Bàn 1: Tư vấn, hỏi đáp và hướng dẫn bạn đọc.
• Bàn 2: Thanh toán ra trường, cho đền tài liệu
• Bàn 3: Trả tài liệu
• Bàn 4: Trả tài liệu
• Bàn 5: Mượn tài liệu
• Bàn 6: Mượn tài liệu
• Bàn 7: Thu và trả tiền ký cược
Quy trình mượn giáo trình
• Bạn đọc gửi túi cặp tại tủ đồ
• Vào kho tự chọn tài liệu
• Giữ tài liệu đứng chờ trước bàn 5 hoặc bàn 6
• Nộp tiền ký cược tại bàn 7
• Kiểm tra lại tài khoản mượn
21
22
Đầu giá sách sẽ có tiêu 
đề đầu giá để chỉ chỗ nội 
dung tài liệu trong giá
Quy trình trả giáo trình
• Cách 1: Trả tự động
Bạn đọc mang tài liệu
đến máy trả tự động
đối diện bàn 4.
• Cách 2: Trả tài liệu
qua cán bộ
Bạn đọc mang tài liệu
đã mượn đến trả tại
bàn 3 hoặc bàn 4.
Các dịch vụ khác
• Thanh toán ra trường:
• Bạn đọc mang thẻ sinh viên/cán bộ và phiếu thanh
toán ra trường đến bàn 2 để xin dấu xác nhận.
• Thủ tục đền tài liệu:
• Bạn đọc mang thẻ sinh viên/cán bộ đến bàn 2 để
làm thủ tục đền tài liệu.
24
CỬA TRƯỚC
 Phòng 102: Phòng mượn sách văn 
nghệ, tài liệu chuyên khảo tiếng Việt 
và tiếng nước ngoài, 
25
Phòng mượn sách tham khảo
•Cho mượn sách văn nghệ, sách tham khảo nhiều
bản
•Ký cược: tương đương 1 phần giá trị tài liệu mượn
về, sẽ được hoàn trả khi trả tài liệu.
26
Kho sách phòng 102 sắp xếp theo KHPL
27
1. Tìm tài liệu trên LIBOPAC 2. Xuất trình thẻ
Quy trình mượn sách tham khảo
28
3. Tự chọn tài liệu 
trên giá
(Tại phòng mượn sách 
tham khảo tài liệu được 
sắp xếp ưu tiên theo Ký 
hiệu phân loại)
Quy trình mượn sách tham khảo
29
4.Mượn trả sách qua hệ thống 
phần mềm quản lý thư viện
. tr t 
5. Kiểm tra lại tài khoản mượn của 
mình trước khi ra về.
6. Sau khi đọc xong, bạn đọc trả 
sách tại quầy thủ thư 
(không phải xếp sách lên giá)
Quy trình mượn sách tham khảo
30
2. Dịch vụ truy cập Internet miễn phí
31
Phòng Multimedia tầng 3 (P.313)
 Phòng Multimedia phục vụ CB & SV truy cập
Internet và khai thác tài liệu điện tử miễn phí.
Hệ thống máy tính tra cứu chất lượng cao.
 Tra cứu các CSDL trực tuyến như Science Direct,
Ebrary, Proquest Central.
 Tại Phòng Multimedia có lưu trữ băng đĩa đi kèm
sách, bạn đọc có thể mượn để tra cứu hoặc đăng ký
sao chép.
 Lưu ý: Đọc kỹ và thực hiện đúng Nội quy phòng
Multimedia trước khi sử dụng
32
Phòng Multimedia
Hệ thống máy tính tại phòng 313
33
Máy tra cứu tại các phòng đọc
3. Dịch vụ đọc tài liệu tại chỗ
• Đọc sách (Tiếng Việt, Anh, Pháp, Nga, )
• Đọc Báo và tạp chí
• Đọc Luận văn, luận án
35
Các phòng đọc tại chỗ
P. 304: phòng đọc luận văn - luận án 
P.404 : phòng đọc báo, tạp chí
Phòng đọc sách chuyên ngành:
 P. 402 : các sách có phân loại từ A → P
 P. 411 : các sách có phân loại từ Q → S
 P. 509 : các sách có phân loại từ T → TJ
 P. 526 : các sách có phân loại từ TK → Z
36
QUY TRÌNH SỬ DỤNG CÁC PHÒNG ĐỌC
37
Tự chọn sách trên giá sách,
mỗi lần đọc chỉ được lấy 01
cuốn sách.
38
Đọc xong để tài liệu 
đúng nơi quy định
39
Nghiêm cấm bạn đọc mang 
tài liệu ra khỏi Thư viện
40
Phòng đọc gồm: 
 Luận văn thạc sĩ, luận án Tiến sĩ của Trường
 Sau khi đọc xong bạn đọc đặt sách tại nơi quy 
định (để CBTV xếp sách lên giá)
Phòng 
luận văn, 
luận án
41
Phòng Luận văn - luận án (P.304)
42
Báo được sắp xếp theo vần chữ 
cái tên báo
Tạp chí được chia theo chuyên 
ngành, sau đó xếp theo vần chữ cái 
Tên tạp chí
 Bạn đọc tự chọn báo, tạp chí 
mang về bàn đọc (mỗi lần đọc tối đa 
2 tờ báo hoặc 1 loại tạp chí trong 1 
năm).
Bạn đọc gấp báo, tạp chí về trang 
đầu tiên và sắp xếp lại lên giá theo 
đúng vị trí sau khi đọc xong.
44
Phòng báo - tạp chí (P.404)
1. Phòng 402: A – P
2. Phòng 411: Q – S 
3. Phòng 509: T – TJ
4. Phòng 526: TK – Z
• Tài liệu tại đây được sắp xếp theo chuyên ngành
(theo ký hiệu phân loại LC: A Z)
• Mở cửa phục vụ bạn đọc cả ngoài giờ hành chính
(từ 8h -:- 21h, Thứ 7 và Chủ nhật)
45
04 phòng đọc chuyên ngành
46
47
48
Phòng đọc chuyên ngành
Tài liệu sắp xếp từ trái qua phải, từ trên xuống dưới 
theo từng khoang giá
Mục lục đầu giá
Thư viện có 4
màu nhãn sách
khác nhau:
Màu trắng: Sách tại các phòng 
đọc chuyên ngành
Màu vàng: Sách tại phòng
mượn tham khảo
Màu xanh: Sách tại phòng
mượn giáo trình
Nhãn xếp giá tài liệu
Màu hồng: Sách tra cứu/từ 
điển tại các phòng đọc
1. Ký hiệu phân loại LC
2. Chỉ số Cutter
3. Số thứ tự tập
4. Năm XB
5. Số thứ tự bản Copy
Chú ý: + Thứ tự ưu tiên 1-5 
+ Quy tắc tăng dần
52
Tiêu chí sắp xếp kho
TK5105.5 Phân loại LC
M302M Chỉ số Cutter
T.1 
2004
 Số thứ tự tập
 Năm xuất bản
C1 Số thứ tự cuốn
53
Nhãn xếp giá tài liệu
1- Ký hiệu phân loại LC
QA76.73
Phần số
Bảng phân loại LC phân chia tài liệu theo các lĩnh vực
khoa học => mã hóa thành 1 nhóm các ký tự (ký
hiệu)
VD: 
- QA76.73 : Ngôn ngữ lập trình
- QA300 : Giải tích toán học
- QC255 : Vật lý (Cơ nhiệt)
Phần chữ
54
1- Sắp xếp theo phân loại LC
Sắp xếp phần chữ trước (theo thứ tự từ điển) : 
A, B, , Q, QA, QH, , Z
Sắp xếp theo thứ tự tăng dần của phần số:
1, 2, , 76, 76.123, 76.73, 
Vd:
Q190
.
QA8
.
QA76.76
.
A1210
.
55
1. QC6
2. QA76.7
3. Q7
4. Q12
5. QA76.22
3. Q7
4. Q12
5. QA76.22
2. QA76.7
1. QC6
56
Bài tập:
2- Chỉ số Cutter
Cấu tạo chỉ số cutter:
NG 527 T
TP1: 
1,2 hoặc 3 
chữ cái
TP2: 
3 chữ số
TP3: 
1 chữ cái
Thông thường, chỉ số Cutter được tạo nên từ Họ và Tên tác giả.
=> Do đó, việc sắp xếp theo cutter sẽ gom các tài liệu (cùng chuyên 
ngành) của cùng một tác giả lại gần nhau
57
2- Sắp xếp theo chỉ số Cutter
Với các tài liệu cùng phân loại LC
 Sắp xếp theo chỉ số Cutter tăng dần
Vd:
QA76.76
A102H
000000123459
QA76.76
NG100T
000000123456
58
1 2 3 4
Z521
A102H
000000123456
QA76.76
O-100T
000000123453
A176
N500H
000000123455
A176
NH100H
000000123452
4 3 2 1
Z521
A102H
000000123456
QA76.76
O-100T
000000123453
A176
N500H
000000123455
A176
NH100H
000000123452 59
Bài tập:
3- Sắp xếp theo số thứ tự tập
Cùng phân loại LC
Cùng chỉ số Cutter
 Sắp xếp theo số thứ tự tập tăng dần
Vd:
QA76.76
A102H
T1-2004
000000123456
QA76.76
A102H
T2-1999
000000123457
60
3- Sắp xếp theo số thứ tự tập
Cùng phân loại LC
Cùng chỉ số Cutter
 Sắp xếp theo số thứ tự tập tăng dần
Vd:
QA76.76
A102H
T1-2004
000000123456
QA76.76
A102H
T2-1999
000000123457
61
4- Sắp xếp theo năm xuất bản
Cùng phân loại LC
Cùng chỉ số Cutter
(Cùng tập)
 Sắp xếp theo năm XB tăng dần
Vd:
QA76.76
A102H
T1-1999
000000123456
QA76.76
A102H
T1-2004
000000123457
62
5- Sắp xếp số thứ tự bản copy
Cùng phân loại LC
Cùng chỉ số Cutter
(Cùng tập)
Cùng năm xuất bản
 Sắp xếp thứ tự bản copy tăng dần
Vd:
QA76.76
A102H
T1-2004-C1
000000123456
QA76.76
A102H
T1-2004-C2
000000123457
63
(P.418, P.419, P.313B)
• Bạn đọc được mang theo tài liệu để tự nghiên
cứu, được sử dụng các trang thiết bị trong phòng;
phải thực hiện theo đúng Nội quy Thư viện.
• Bạn đọc tự bảo quản tài sản cá nhân của mình
64
Phòng tự học
Khu tự học P.313B
65
Photocopy tài liệu của Thư viện: Bạn đọc muốn
photo tài liệu trong phòng đọc phải đăng ký với
cán bộ thư viện
Làm thẻ bạn đọc cho bạn đọc cơ quan ngoài: tại
phòng 102
Các thông tin tư vấn khác: xin gửi về hòm thư
tvtqb@hust.edu.vn
66
Các dịch vụ khác
PHẦN 3: 
TRA CỨU TÀI KHOẢN 
BẠN ĐỌC
NỘI DUNG CHÍNH
1
• Đăng nhập và xem thông tin tài 
khoản
2
• Thay đổi mật khẩu tài khoản
3
• Gia hạn sách đang mượn
ĐĂNG NHẬP
VÀ XEM THÔNG TIN TÀI KHOẢN
Bước 1: Truy cập vào trang OPAC của thư viện theo địa chỉ: 
Bước 2: Trên giao diện đăng nhập: nhập số thẻ và mật 
khẩu. Sau đó nhấn nút “Submit” để bắt đầu đăng nhập.
• Lưu ý: 
Với lần đầu tiên đăng nhập, số thẻ của sinh viên được dùng làm user và pass để đăng 
nhập.
Sau khi đăng nhập, giao diện hiển thị như sau:
Mã vạch (Barcode)
• THAY ĐỔI MẬT KHẨU TÀI KHOẢN BẠN ĐỌC
GIA HẠN SÁCH ĐANG MƯỢN
• Bước 1: Đăng nhập vào tài khoản của bạn.
• Bước 2: Trong danh sách các tài liệu đang mượn của thư viện, chọn 
vào tài liệu mà bạn muốn gia hạn:
• Bước 3: Chọn nút “Renew Marked” để bắt đầu gia hạn tài liệu đã
chọn.
• Bước 4: Chọn “Yes” để xác nhận gia hạn hoặc chọn “No” nếu không
muốn gia hạn.
PHẦN 4: TÌM KIẾM 
VÀ KHAI THÁC 
THÔNG TIN TỪ XA
78
Cổng thông tin thư viện: library.hust.edu.vn 
Trang tìm kiếm
Nhập từ khóa vào ô tìm kiếm của trang 
cổng thông tin hoặc trang libopac
Kết quả tìm kiếm hiển thị như sau:
Tìm kiếm nâng cao
Kết quả tìm kiếm:
Tài liệu cần tìm sẽ hiển thị chi tiết tình 
trạng của từng copy
Giỏ hàng
Giỏ hàng
• Cổng thông tin thư viện: 
• Lớp Hướng dẫn sử dụng thư viện hiệu quả (thông tin
cập nhật trên website thư viện).
• Email: tvtqb@hust.edu.vn
87
Thông tin trợ giúp
Xin cảm ơn!!!
GIẢI ĐÁP 
THẮC MẮC
89