Bài giảng Kinh doanh ngoại hối - Chương 2: Giao dịch ngoại hối giao ngay - Hà Lâm Oanh

01/08/2017
1
L/O/G/O
www.trungtamtinhoc.edu.vn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC THỦ DẦU MỘT
KHOA KINH TẾ
Giảng viên: ThS. HÀ LÂM OANH
Bộ môn Tài chính – Ngân hàng
Chương 2
GIAO DỊCH NGOẠI HỐI
GIAO NGAY
www.trungtamtinhoc.edu.vn
MỤC TIÊU
- Nắm được khái niệm, bản chất của giao dịch ngoại
hối giao ngay.
- Phân biệt giao dịch giao ngay bán lẻ và giao dịch
giao ngay liên ngân hàng.
- Nắm được các rủi ro trong giao dịch ngoại hối
giao ngay.
- Vận dụng được kỹ thuật kinh doanh chênh lệch tỷ
giá.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
NỘI DUNG
1. Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.1 Ngày giá trị và ngày giao dịch
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
2.3 Quy trình giao dịch ngoại hối
3. Giao dịch ngoại tệ tiền mặt
4. Các rủi ro trong giao dịch ngoại hối giao ngay
5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá
www.trungtamtinhoc.edu.vn
Các giao dịch ngoại hối cơ bản
FOREX
Nghiệp vụ sơ cấp
SPOT
OTC
Nghiệp vụ phái sinh
FORWARD SWAP OPTION FUTURE
EXCHANGE
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay
Giao dịch mua, bán ngoại tệ giao ngay (sau đây gọi là
giao dịch giao ngay) là giao dịch hai bên thực hiện
mua, bán với nhau một lượng ngoại tệ với Đồng Việt
Nam hoặc với một ngoại tệ khác theo tỷ giá giao ngay
xác định tại ngày giao dịch. - Thông tư 15/2015/TT-
NHNN.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay
• Một giao dịch ngoại hối giao ngay (forex spot
transaction) là giao dịch trong đó hai bên thỏa
thuận mua bán ngoại hối theo tỷ giá được thỏa
thuận ngày hôm nay và việc giao hàng thanh toán
được thực hiện trong vòng hai ngày làm việc.
• Đối tượng mua bán trong một giao dịch ngoại hối
giao ngay là các khoản tiền gửi ngân hàng.
01/08/2017
2
www.trungtamtinhoc.edu.vn
1. Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay
• Bản chất: giao dịch ngoại hối giao ngay là giao
dịch mua bán ngoại tệ, trong đó việc thanh toán và
giao nhận ngoại tệ diễn ra đồng thời.
• Ngày thanh toán trong giao dịch giao ngay do các
bên thỏa thuận nhưng tối đa không quá 02 (hai)
ngày làm việc kể từ ngày giao dịch. - Thông tư
15/2015/TT-NHNN.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.1 Ngày giá trị và ngày giao dịch
• Ngày giao dịch – ngày hợp đồng: ngày ký hợp
đồng là ngày hợp đồng bắt đầu có hiệu lực.
• Ngày giá trị: là ngày thực hiện hợp đồng (ngày làm
việc thứ 2 sau ngày giao dịch).
• Tỷ giá hối đoái trên thị trường có thể thay đổi trong
khoảng thời gian giữa hai thời điểm này, tuy nhiên
việc thanh toán vẫn được thực hiện ở mức tỷ giá
được thỏa thuận khi giao dịch được ký kết.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.1 Ngày giá trị và ngày giao dịch
• Các dealer có thể thỏa thuận về ngày giá trị khác với quy
ước và tỷ giá áp dụng khác với “spot”.
• Thuật ngữ:
- Tod: là giao dịch mà việc giao hàng và thanh toán được
thực hiện ngay trong ngày giao dịch.
- Tom: là giao dịch mà việc giao hàng và thanh toán được
thực hiện vào ngày hôm sau.
- Spot/Next: là giao dịch mà việc giao hàng và thanh toán
được thực hiện vào ngày thứ ba sau ngày giao dịch (
giao dịch kỳ hạn một ngày)
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Thị trường ngoại hối
giao ngay
Thị trường liên ngân
hàng (bán buôn)
Thị trường khách
hàng (bán lẻ)
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Giao dịch giao ngay bán lẻ:
• Đối tượng giao dịch: ngân hàng thương mại – nhà tạo thị
trường, nhà tạo giá và khách hàng mua bán lẻ - nhà chấp
nhận giá (DN, nhà đầu tư, tổ chức, cá nhân)
• Mục đích mua bán ngoại hối: thực hiện các nghiệp vụ kinh
tế đối ngoại (xuất – nhập khẩu, đầu tư quốc tế, tín dụng
quốc tế, chuyển tiền phi mậu dịch,)
• Đặc điểm: áp dụng tỷ giá mua bán lẻ, quy mô tương đối
nhỏ, speard rộng, tỷ giá hình thành dựa vào tỷ giá trên thị
trường liên ngân hàng.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Giao dịch giao ngay bán lẻ:
• Quy trình giao dịch
Ví dụ: Công ty ABC mua 10,000USD để thanh toán cho nhà
xuất khẩu XYZ của Mỹ. XYZ yêu cầu ABC thanh toán số tiền
này vào tài khoản của mình tại Citibank New York trước ngày
19/08/2016.
- Ngày 16/08/2016, ABC liên hệ với Vietcombank để mua
10,000USD với tỷ giá 22,330VND/USD
01/08/2017
3
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
Giao dịch giao ngay bán lẻ: Quy trình giao dịch
Ví dụ: - Ngày 16/08/2016
B1: ABC cung cấp thông tin (tên, địa chỉ, số hiệu tài khoản,
ngân hàng phục vụ) của mình và XYZ, hoạt động mua bán
giữa ABC và XYZ cho Vietcombank.
B2: Vietcombank kiểm tra tính hợp pháp và hợp lệ của giao
dịch.
B3: Vietcombank xác nhận hợp đồng bán USD cho ABC bằng
văn bản và thực hiện các quy trình giao dịch kiểm soát nội bộ
(cập nhật giao dịch vào sổ nhật ký giao dịch, chuyển bộ phận
bank office kiểm soát)
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
Giao dịch giao ngay bán lẻ: Quy trình giao dịch
Ví dụ: - Ngày 18/08/2016
B4: Vietcombank ghi nợ tài khoản ABC số tiền
223,300,000VND.
B5: Vietcombank gửi một bức điện (qua hệ thống Swift) với
Citibank New York yêu cầu ngân hàng này trích tài khoản
nostro của mình mở ở Citibank số tiền 10,000USD để ghi có
cho tài khoản của XYZ.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Thị trường giao ngay liên ngân hàng
• Đối tượng giao dịch: các ngân hàng thương mại – nhà
tạo thị trường, nhà chấp nhận giá lẫn nhau.
• Mục đích mua bán ngoại hối: phòng ngừa rủi ro -
hedging, đầu cơ - speculation và kinh doanh chênh
lệch giá - arbitrage.
• Đặc điểm: áp dụng tỷ giá liên ngân hàng, kênh giao
dịch trực tiếp hoặc gián tiếp.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Thị trường giao ngay liên ngân hàng
Thị trường giao
ngay liên ngân hàng
Trực tiếp Gián tiếp
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Thị trường liên ngân hàng trực tiếp
• Các ngân hàng đều là nhà tạo thị trường.
• Các dealer của các ngân hàng hỏi và báo giá lẫn nhau
thông qua các phương tiện truyền thông: điện thoại,
telex, hệ thống giao dịch điện tử,
• Một giao dịch có 02 dealer của 02 NH tham gia. Một
dealer hỏi giá – khởi tạo giao dịch (không nói cho đối
tác biết là mình muốn mua hay bán) và một dealer báo
giá – báo giá hai chiều.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Thị trường giao ngay liên ngân hàng trực tiếp
Ví dụ: Giao dịch qua điện thoại của hai dealer
- Dealer A: Price on EUR, please?
- Dealer B: Thirty-forty on five
- Dealer A: Five yours at thirty
- Dealer B: Confirming I buy five million EUR at
1.2330, sell USD six million one hundred and sixty
five thousand, value date February 14
01/08/2017
4
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Thị trường giao ngay liên ngân hàng gián tiếp
• Giao dịch có sự tham gia của nhà môi giới.
• Các Dealers gửi lệnh mua và lệnh bán cho nhà môi
giới.
• Nhà môi giới đối chiếu và khớp lệnh mua và bán.
• Khi được hỏi giá nhà môi giới sẽ chào giá tay trong.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
Thị trường giao ngay
liên ngân hàng gián tiếp
• Vào thời điểm trong
ngày, nhà môi giới H
nhận được các lệnh
đặt mua và đặt bán
EUR như sau:
• Nếu được hỏi giá, nhà
môi giới sẽ chào giá
nào?
Banks Volume Bid Ask
A 1M 1.34
B 2M 1.30
C 2M 1.36
D 1M 1.35
E 2M 1.39
F 2M 1.37
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay
Thị trường giao ngay liên ngân hàng gián tiếp
• Nhà kinh doanh được chào với giá mua và giá bán tốt nhất
trên thị trường.
• Cho phép nhà kinh doanh dấu tên cho đến khi giao dịch
được thực hiện.
• Nhà kinh doanh chủ động: quyết định chiều hướng giao
dịch (mua/bán), chỉ đưa ra giá 1 chiều, thời điểm giao dịch,
số lượng giao dịch tối đa.
• Không bị ràng buộc khi yết giá, cho phép hủy lệnh khi lệnh
chưa được thực hiện.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.2 Tổ chức thị trường giao ngay liên ngân hàng
Trực tiếp Gián tiếp
Các dealer biết đối tác của mình
là ai.
Dealer chỉ biết chi tiết của đối
tác khi giao dịch được thực hiện.
Các dealer phải sẵn sang báo giá
và chịu sự ràng buộc với giá đưa
ra.
Dealer chủ động quyết định giao
dịch tùy thuộc nhu cầu và mục
đích của mình, không cần báo
giá hai chiều, có thể hủy bỏ lệnh
giao dịch trước khi nó được thực
hiện.
Hỏi giá và báo giá liên tục
nhưng tỷ lệ giao dịch được thực
hiện không nhiều.
Giao dịch dễ thành công, tăng
tính thanh khoản cho thị trường.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
2. Kỹ thuật giao dịch ngoại hối giao ngay
2.3 Quy trình giao dịch ngoại hối
(Tự nghiên cứu)
- Thanh toán giữa các ngân hàng thực hiện qua hệ thống
thanh toán điện tử SWIFT.
- Việt Nam: mua bán VND/USD thanh toán chuyển
khoản qua Vietcombank hoặc trung tâm giao dịch tại
NHNN.
- Mỹ: thanh toán bằng USD giữa các ngân hàng thực
hiện qua CHIPS.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Giao dịch ngoại tệ tiền mặt
Thị trường ngoại tệ tiền mặt bao gồm:
- Ngoại tệ tiền kim loại.
- Ngoại tệ tiền mặt.
- Séc du lịch.
- Thẻ tín dụng.
01/08/2017
5
www.trungtamtinhoc.edu.vn
3. Giao dịch ngoại tệ tiền mặt
Nguyên nhân khiến chênh lệch giữa tỷ giá mua và tỷ giá bán
ngoại tệ tiền mặt lớn:
- Doanh số giao dịch nhỏ.
- Chi phí giao dịch cao (giấy tờ, kho quỹ, kiểm đếm, bảo
vệ, vận chuyển,).
- Ngoại hối phục vụ cho giao dịch ngoại tệ tiền mặt phải
dự trữ trong két nên không sinh lời như ngoại tệ trên tài
khoản.
- Rủi ro: nhầm lẫn, trộm cắp, cướp giật, khi chuyển tiền
mặt giữa các chi nhánh ngân hàng.
- Rủi ro: lừa đảo, làm tiền giả, séc giả.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
4. Các rủi ro trong SPOT
- Rủi ro do không thực hiện nghĩa vụ hợp đồng từ
phía đối tác.
- Rủi ro thị trường.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá
• Kinh doanh chênh lệch tỷ giá (Arbitrage) là
hình thức kiếm lời bằng cách khai thác sự
không thống nhất về tỷ giá giữa các thị trường.
• Cách thức kinh doanh: mua vào và bán ra một
đồng tiền cùng một thời điểm ở 02 thị trường
khác nhau.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá
Arbitrage 02 bên:
Tại một thời điểm, hai ngân hàng đang niêm yết giá
như sau:
• A: S(USD/EUR) = 1.3450/60
• B: S(USD/EUR) = 1.3420/35
Dealer X đang có 1,000,000 EUR. Hỏi:
• Dealer X có kinh doanh chênh lệch giá hay không?
• Kinh doanh như thế nào?
• Lợi nhuận? Tỷ suất lợi nhuận là bao nhiêu?
www.trungtamtinhoc.edu.vn
5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá
Tại một thời điểm, hai ngân hàng đang niêm yết giá như
sau:
• A: S(USD/EUR) = 1.3450/60
• B: S(USD/EUR) = 1.3445/55
Hỏi:
• Có cơ hội kinh doanh chênh lệch giá hay không?
• Ngân hàng nào có xu hướng tạo ra trạng thái ngoại
hối trường ròng EUR?
• Ngân hàng nào có xu hướng tạo ra trạng thái ngoại
hối đoản ròng EUR?
www.trungtamtinhoc.edu.vn
5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá
Arbitrage 03 bên: 03 bước
Bước 1: Kiểm tra sự thống nhất về tỷ giá niêm yết
giữa các thị trường.
Bước 2: Xác định thị trường đang định giá cao và
định giá thấp đối với một đồng tiền.
Bước 3: Sử dụng mô hình tam giác (triangle) để
kinh doanh.
01/08/2017
6
www.trungtamtinhoc.edu.vn
5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá
Ví dụ 1: Tại một thời điểm:
- London: 153.05 – 153.10 JPY/EUR
- NewYork: 1.3303 – 1.3308 USD/EUR
- Tokyo: 114.92 – 114.97 JPY/USD
Dealer B hiện đang có 1,000,000USD. Hỏi:
- Dealer B có thực hiện kinh doanh không?
- Nếu có, Dealer B sẽ kinh doanh như thế nào?
- Lợi nhuận? Tỷ suất lợi nhuận là bao nhiêu?
www.trungtamtinhoc.edu.vn
5. Kinh doanh chênh lệch tỷ giá
Ví dụ 2: Tại một thời điểm, có thông tin về tỷ giá ở
03 trung tâm ngoại hối khác nhau:
- S(NZD/GBP) = 1.8410 – 1.8460
- S(AUD/GBP) = 1.4040 – 1.4090
- S(NZD/AUD) = 1.2720 – 1.2810
Nếu có 100,000NZD. Hỏi: anh chị sẽ kinh doanh
như thế nào? Lợi nhuận? Tỷ suất lợi nhuận là bao
nhiêu?
www.trungtamtinhoc.edu.vn
ÔN TẬP
Câu 1: Phân biệt ngày hợp đồng và ngày giá trị trong
giao dịch ngoại hối giao ngay?
Câu 2: Khái niệm giao dịch ngoại hối giao ngay?
Câu 3: Phân biệt thị trường giao ngay liên ngân hàng
trực tiếp và gián tiếp?
Câu 4: Các rủi ro trong giao dịch ngoại hối giao
ngay?
Câu 5: Kinh doanh chênh lệch tỷ giá (Arbitrage) là gì?
www.trungtamtinhoc.edu.vn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Giáo trình chính:
• PGS.TS Nguyễn Văn Tiến, Giáo trình nghiệp vụ kinh doanh
ngoại hối, NXB Thống kê
Tài liệu tham khảo:
• MBA. Nguyễn Ninh Kiều: Thị trường ngoại hối, NXB Tài chính.
• PGS. TS. Lê Văn Tề: Nghiệp vụ ngân hàng quốc tế, NXB Thống
kê.
• TS. Nguyễn Trần Phúc, PGS. TS. Lê Phan Thị Diệu Thảo, Giáo
trình Kinh doanh ngoại hối bài tập và đáp án gợi ý, NXB Phương
Đông.
www.trungtamtinhoc.edu.vn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tham khảo:
• Luật Ngân hàng Nhà nước Việt Nam số 46/2010/QH12
ngày 16 tháng 6 năm 2010;
• Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12 ngày 16
tháng 6 năm 2010;
• Pháp lệnh ngoại hối số 28/2005/PL-UBTVQH11 ngày
13 tháng 12 năm 2005 và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung
một số điều của Pháp lệnh ngoại hối số 06/2013/PL-
UBTVQH13 ngày 18 tháng 03 năm 2013;
www.trungtamtinhoc.edu.vn
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tài liệu tham khảo:
• Nghị định số 70/2014/NĐ-CP ngày 17 tháng 7 năm 2014
của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của
Pháp lệnh ngoại hối và Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số
điều của Pháp lệnh ngoại hối;
• Thông tư 15/2015/TT-NHNN về giao dịch ngoại tệ của các
tổ chức tín dụng được phép hoạt động ngoại hối;
• Các tạp chí: Kinh tế và phát triển, Phát triển kinh tế, Công
nghệ ngân hàng;
• Các website: www.cme.com, www.iso.org
www.vcb.com.vn, www.x-rates.com.