Bài giảng Hệ điều hành - Chương 4: Quản lý File và đĩa - Huỳnh Triệu Vỹ

CHƯƠNG IV:QUẢN LÝ FILE VÀ ĐĨA 
ThS. Huỳnh Triệu Vỹ 
1. CÁC KHÁI NIỆM CƠ BẢN 
File? 
File hay còn gọi là tập tin, là tập hợp thông tin/dữ liệu được tổ chức theo một cấu trúc nào đó. 
Nội dung của tập tin có thể là chương trình, dữ liệu, văn bản,... 
Mỗi tập tin được lưu trên thiết bị lưu trữ đều được đặt tên. 
Mỗi hệ điều hành có qui ước đặt tên khác nhau, tên tập tin thường có 2 phần: phần tên (name) và phần mở rộng (extension). 
Các thuộc tính trên file 
Tên (name) 
Định danh (identifier) 
Kiểu (type) 
Vị trí (location) 
Kích thước (size) 
Giờ (time), ngày (date) và định danh người dùng (user identification) 
Các thông tin tập tin được lưu trữ trên cấu trúc thư mục và được duy trì trên thiết bị 
Các thao tác trên file 
Tạo 
Mở 
Đóng 
Ghi 
Đọc 
Di chuyển 
Xóa 
Tìm 
Lấy thuộc tính 
Đổi tên 
.V.v. 
Các kiểu file 
File thường : là file văn bản hay file nhị phân chứa thông tin của người sử dụng 
Thư mục : là những file hệ thống dùng để lưu giữ cấu trúc của hệ thống file 
File có ký tự đặc biệt : liên quan đến nhập/xuất thông qua các thiết bị nhập/xuất tuần tự như màn hình, máy in,.. 
File khối : dùng để truy xuất trên thiết bị đĩa 
Cấu trúc file 
Các hệ điều hành thường hỗ trợ ba cấu trúc file thông dụng là: 
Không có cấu trúc : file là một dãy tuần tự các byte 
Có cấu trúc : File là một dãy các mẫu tin có kích thước cố định 
Cấu trúc cây : File gồm một cây của những mẫu tin không cần thiết có cùng chiều dài, mỗi mẫu tin có một trường khoá giúp việc tìm kiếm nhanh hơn 
2. CÁC PHƯƠNG PHÁP TRUY XUẤT 
Truy xuất tuần tự 
Truy xuất trực tiếp 
3. CẤU TRÚC THƯ MỤC 
3.1 Cấu trúc thư mục dạng đơn cấp 
Một thư mục cho tất cả các tập tin 
Thư mục đơn cấp có nhiều hạn chế khi số lượng tập tin tăng. Vì tất cả tập tin được chứa trong cùng thư mục, chúng phải có tên khác nhau. 
3.2 Cấu trúc thư mục dạng hai cấp 
Mỗi người dùng có 1 thư mục riêng 
các người dùng khác nhau có thể có các tập tin với cùng một tên 
Cấu trúc này cô lập một người dùng từ người dùng khác. 
3.3 Cấu trúc thư mục dạng cây 
3.4 Cấu trúc thư mục dạng đồ thị không chứa chu trình 
Có chung nhau thư mục con và các file 
3.5. Cấu trúc thư mục dạng đồ thị tổng quát 
4. CÁC PHƯƠNG PHÁP CÀI ĐẶT HỆ THỐNG QUẢN LÝ TẬP TIN 
4.1 BẢNG DANH MỤC QUẢN LÝ THƯ MỤC, TẬP TIN 
Lưu trữ các thông tin liên quan đến các tập tin và các thư mục đang tồn tại trên đĩa(hoặc thiết bị lưu trữ khác) 
Bảng danh mục gồm nhiều entry, mỗi entry sẽ lưu thông tin về tên, thuộc tính, vị trí lưu trữ,... của một tập tin hay thư mục. 
Khi có tập tin/thư mục được tạo ra, HĐH sẽ dùng một entry trong bảng danh mục để chứa các thông tin của nó 
Khi một tập tin/thư mục xóa khỏi đĩa thì HĐH sẽ giải phóng entry của nó trong bảng danh mục 
4.1 BẢNG DANH MỤC QUẢN LÝ THƯ MỤC, TẬP TIN(tt) 
Số lượng entry trong bảng dnah mục có thể cố định hoặc không cố định 
Bảng danh mục thường được lưu trữ tại một không gian đặc biệt nào đó trên đĩa 
Trong quá trình hoạt động bảng danh mục thường được HĐH nạp từ đĩa vào bộ nhớ để sẵn sàng cho việc truy xuất file của HĐH sau này 
4.2 Bảng phân phối vùng nhớ 
HĐH chia không gian đĩa thành các khối (block) có kích thước bằng nhau 
Nội dung file được chia thành các block bằng nhau và bằng kích thước block trên đĩa trừ block cuối cùng 
Khi lưu tập tin trên đĩa HĐH cấp vừa đủ số block để lưu trữ tập tin 
HĐH tổ chức bảng phân phối vùng nhớ để lưu giữ dãy các khối trên đĩa đã cấp phát cho tập tin hay thư mục 
4.3 Các phương pháp cấp phát vùng nhớ 
Cấp phát liên tục: lưu trữ tập tin trên dãy các block liên tiếp 
4.3 Các phương pháp cấp phát vùng nhớ(tt) 
Cấp phát theo danh sách liên kết: 
sử dụng danh sách liên kết các block để quản lý các block chứa file 
Word đầu tiên của mỗi block đĩa được sử dụng như 1 con trỏ trỏ đến block kế tiếp 
Kích thước của block đĩa lớn hơn kích thước block file 1 word 
4.3 Các phương pháp cấp phát vùng nhớ(tt) 
Cấp phát theo danh sách liên kết sử dung Index: 
Tất cả các con trỏ liên kết các block được lưu vào 1 vị trí gọi là khối chỉ mục 
Mỗi tập tin có khối chỉ mục của chính nó, là 1 mảng địa chỉ block đĩa lưu tập tin 
I-NODES 
HĐH thiết kế 1 bảng nhỏ để theo dõi các block của 1 file được gọi là I-nodes 
Một I-nodes gồm 2 phần: 
Phần 1 chứa các thuộc tính tập tin 
Phần 2 được chia ra làm 2 phần nhỏ 
Phần nhỏ thứ nhất gồm 10 phần tử, mỗi phần tử chứa địa chỉ khối dữ liệu của tập tin 
Phần tử thứ 11 chứa địa chỉ gián tiếp cấp 1 (single indirect) 
Phần tử thứ 12 chứa địa chỉ gián tiếp cấp 2 (double indirect) 
Phần tử thứ 13 chứa địa chỉ gián tiếp cấp 3 (double indirect) 
I-NODES(tt) 
Địa chỉ gián tiếp cấp 1: Chứa địa chỉ của một khối, trong khối đó chứa một bảng có thể từ 2 10 đến 2 32 phần tử mà mỗi phần tử mới chứa địa chỉ của khối dữ liệu của tập tin 
Địa chỉ gián tiếp cấp 2: chứa địa chỉ của bảng các khối địa chỉ gián tiếp cấp 1 
Địa chỉ gián tiếp cấp 3: chứa địa chỉ của bảng các khối địa chỉ gián tiếp cấp 2.