Bài giảng Giao dịch thương mại quốc tế - Chương 3: Hợp đồng mua bán hàng hóa quốc tế - Đinh Khương Duy

11
Chƣơng 3
HỢP ĐỒNG MUA BÁN 
HÀNG HÓA QUỐC TẾ
Trường ĐH Ngoại Thương
Khái niệm
- Đặc điểm
• Song vụ 
• Có đền bù
• Ước hẹn
2
Nghĩa vụ và trách nhiệm củacác bên
• Nghĩa vụ người bán:
- Nghĩa vụ giao hàng:
• Giao đúng đối tượng, chất lượng:
• Nếu không quy định thì áp dụng Điều 35 CISG 1980; Luật 
thương mại 2005
- Giao hàng đúng địa điểm, thời gian
+ Điều 31 CISG 1980
+ Khoản 2 Điều 35 Luật TM Việt Nam năm 2005 
+ UCC 1952: 
- Giao chứng từ kèm theo hàng hóa
3
- Nghĩa vụ chuyển giao và bảo đảm quyền sở hữu 
của hàng hóa
• Điều 62 Luật TM Việt Nam năm 2005
• Trách nhiệm trong trường hợp vi phạm
+Thực hiện hợp đồng
+ Bồi thường thiệt hại
+ Phạt vi phạm
+ Hủy hợp đồng
4
Nghĩa vụ và trách nhiệm của
người mua
• Nghĩa vụ:
- Các nghĩa vụ liên quan đến việc nhận hàng hóa
+ Nghĩa vụ nhận hàng
+ Kiểm tra chất lượng hàng hoá:
+ Thông báo về sự không phù hợp của hàng hóa:
+ Nghĩa vụ khi từ chối hàng
- Thanh toán tiền hàng
+ Phải thanh toán tiền đầy đủ tiền hàng:
+ Phải thanh toán theo đúng địa điểm đã quy định:
+ Phải thanh toán theo đúng thời hạn đã quy định:
5
Vấn đề trách nhiệm sản phẩm
trong mua bán hàng hóa quốc tế
• Khái quát chung
• Về khuyết tật sản phẩm, Luật trách nhiệm sản phẩm 1998 Hoa 
kỳ, quy định 3 loại: khuyết tật do thiết kế, khuyết tật do sản 
xuất và khuyết tật do cảnh báo không đầy đủ.
• Theo Chỉ thị 85, khuyết tật sản phẩm xẩy ra khi sản phẩm 
không đáp ứng được sự an toàn mà đáng lẽ khách hàng được 
hưởng. Sự an toàn ấy ở đây được hiểu là sản phẩm có đầy đủ 
các nhân tố: (1) có sự hiện hữu của sản phẩm (hướng dẫn, 
cảnh báo đóng gói và quảng cáo về sản phẩm); (2) sản phẩm 
được đặt trong trạng thái sử dụng hợp lý; (3) sản phẩm phải 
đặt trong thời gian lưu thông.
6
2• Về khuyết tật sản phẩm: khoản 2 điều 2 Luật
TNSP Nhật quy định khuyết tật được hiểu là sự
thiếu an toàn mà một sản phẩm bình thường cần
có, liên quan đến bản chất tự nhiên của sản
phẩm, cách sử dụng có thể của sản phẩm, thời
gian mà người sản xuất hay người có liên quan
phân phối sản phẩm và những trường hợp khác
liên quan đến sản phẩm.
7 8
PHÕNG NGỪA RỦI RO PHÁP LÝ KHI ĐÀM 
PHÁN VÀ SOẠN THẢO MỘT SỐ ĐIỀU KHOẢN 
CỦA HĐMBHHQT
1. Tên và địa chỉ của các bên
2. Điều khoản về tên hàng
3. Điều khoản về số trọng lượng
4. Điều khoản về chất lượng
5. Điều khoản về giá cả và thanh 
toán
6. Điều khoản giao hàng
7. Một số điều khoản khác
9
Tƣ duy pháp lý cần phải có khi ĐÀM 
PHÁN VÀ SOẠN THẢO các
HĐMBHHQT
1. Nắm đƣợc những kiến thức pháp lý CƠ 
BẢN, CẦN THIẾT về hợp đồng
2. Kết hợp nhuần nhuyễn giữa tƣ duy KINH 
TẾ và tƣ duy PHÁP LÝ
10
Tƣ duy pháp lý cần phải có khi ký kết và
thực hiện các HĐMBHHQT
3. Thận trọng, PHÒNG NGỪA RỦI RO về
pháp lý:
 Đối tác mới quen?
 Những hợp đồng mẫu?
 Thận trọng với những hợp đồng có giá trị
lớn
 Thận trọng khi đàm phán, soạn thảo từng
điều khoản của hợp đồng
11
Tƣ duy pháp lý cần phải có khi ký kết và 
thực hiện các HĐMBHHQT
4. Sử dụng CHUYÊN GIA TƢ VẤN hay 
LUẬT SƢ khi cần thiết (hợp đồng có giá trị 
lớn, có tính chất phức tạp, nhiều rủi ro)
CÁC ĐIỀU KHOẢN HĐ 
THÔNG DỤNG
CÁC ĐIỀU KHOẢN THÔNG 
THƢƠNG
(tƣ duy kinh tế)
-Các bên của HĐ
-Đối tƣợng HĐ: tên hàng, số
lƣợng
-Điều khoản giá cả
-Điều khoản thanh toán
-Điều khoản giao hàng
CÁC ĐIỀU KHOẢN CÓ DỰ PHÕNG 
(tư duy ktế và pháp lý)
-Điều khoản điều chỉnh giá
-Điều khoản phạt
-Điều khoản bảo hành
CÁC ĐIỀU KHOẢN CÓ TÍNH 
PHÕNG NGỪA
(tư duy pháp lý)
-Điều khoản sửa đổi HĐ
-Điều khoản bất khả kháng
-Điều khoản hủy bỏ HĐ
-Điều khoản về bảo mật
CÁC ĐIỀU KHOẢN DỰ PHÕNG KHI 
CÓ TRANH CHẤP
(tư duy pháp lý)
-Điều khoản luật áp dụng
-Điều khoản giải quyết tranh
chấp
12
313
1. Tên và địa chỉ của các bên
- Ghi tên và địa chỉ pháp lý
- Ghi tên đầy đủ (không nên lạm 
dụng tên viết tắt)
- Kiểm tra tư cách chủ thể của đối 
tác
- Chú ý kiểm tra thẩm quyền của 
người ký HĐ
- Ví dụ:
14
2. Điều khoản tên hàng
- Ghi chính xác, đầy đủ để tránh hiểu 
lầm
- Nên ghi cả tên thương mại và tên 
khoa học hay tên thông dụng
- Nếu là hàng đồng loại thì tên hàng 
thường được gắn liền với công dụng, 
năng suất, đặc điểm, loại hàng để 
phân biệt với các hàng đồng loại khác
- Đảm bảo sự thống nhất về tên hàng 
giữa các chứng từ, tài liệu
Tên hàng
• Gạo
• Gạo trắng
• Gạo trắng Việt Nam
• Gạo trắng Việt Nam vụ mùa đông 
xuân
15 16
3. Điều khoản về số, trọng lƣợng
a. Cách quy định về số, trọng lượng
- Quy định chính xác:
- Quy định có miễn trừ:
- Quy định có dung sai:
b. Cách xác định số, trọng lượng
- Đối với hàng có bao bì, giao theo kiện:
- Đối với hàng rời:
17
4. Điều khoản về chất lƣợng
4 vấn đề pháp lý cần chú ý
a. Cách quy định về chất lượng
b. Cách quy định về kiểm tra phẩm 
chất
c. Việc kiểm tra phẩm chất ở cảng đi 
và cảng đến
d. Giá trị của các giấy chứng nhận 
kiểm tra phẩm chất
18
4. Điều khoản về chất lƣợng
a. Cách quy định về chất lượng
- Quy định theo tiêu chuẩn?
- Quy định theo mô tả?
- Quy định theo mẫu?
419
4. Điều khoản về chất lƣợng
b. Cách quy định về kiểm tra phẩm chất
(1) Kiểm tra phẩm chất được tiến hành ở nước 
người bán do cơ quan X làm 
(2) Kiểm tra phẩm chất được tiến hành ở nước 
người bán do cơ quan X làm là quyết định
(3) Kiểm tra phẩm chất được tiến hành ở nước 
người mua do cơ quan Y làm
(4) Kiểm tra phẩm chất được tiến hành ở nước 
người mua do cơ quan Y làm là quyết định
(5) Kiểm tra phẩm chất được tiến hành ở nước 
người bán do cơ quan X làm. Đến cảng đến, giám 
định phẩm chất do cơ quan Y làm là quyết định
20
c. Việc kiểm tra phẩm chất ở cảng 
đi và cảng đến
Ở cảng đi
- Kiểm tra phẩm chất ở cảng đi có bắt buộc đối 
với người XK không?
- Cơ quan kiểm tra phẩm chất?
- Thời gian, địa điểm kiểm tra phẩm chất?
- Phương pháp, tiêu chuẩn kiểm tra?
21
c. Việc kiểm tra phẩm chất ở cảng 
đi và cảng đến
Ở cảng đến:
- Kiểm tra phẩm chất ở cảng đến có bắt buộc 
đối với người NK không?
- Cơ quan kiểm tra phẩm chất?
- Thời gian, địa điểm kiểm tra phẩm chất?
- Phương pháp, tiêu chuẩn kiểm tra?
22
d. Giá trị của các giấy chứng nhận 
kiểm tra phẩm chất
Tranh chấp về chất lƣợng:
Người 
Bán
Người 
Mua
GCNPC BBGĐ?
23
d. Giá trị của các giấy chứng nhận 
kiểm tra phẩm chất
Giá trị của GCNPC (Quality Certificate)
- Có giá trị ràng buộc tuyệt đối NM:
- Có giá trị ràng buộc tương đối NM: GCNPC có tính 
quyết định (cuối cùng, chung thẩm):
NM có thể bác lại GCNPC trong các TH
- Không có giá trị ràng buộc NM:
24
d. Giá trị của các giấy chứng nhận 
kiểm tra phẩm chất
Giá trị của BBGĐ (Survey Report)
- Có giá trị ràng buộc tuyệt đối NB:
- Có giá trị ràng buộc tương đối NB: BBGĐ có tính 
quyết định (cuối cùng, chung thẩm):
NB có thể bác lại BBGĐ trong các TH
- Không có giá trị ràng buộc NB:
525
Ví dụ - tranh chấp về chất lƣợng
Hợp đồng ký ngày 4/10/1993: 
- Người bán: VN
- Người mua: Nga
- Đối tượng HĐ: 110 MT lạc nhân
- ĐK giao hàng: CIF cảng Vladivostok.
- Phẩm chất: 6 chỉ tiêu, trong đó độ ẩm < 
9%
- Kiểm tra phẩm chất tại nước người bán do 
Vinacontrol làm là quyết định
26
Ví dụ - tranh chấp về chất lƣợng
Thực hiện Hợp đồng: 
- 18/3/1994: NB giao hàng trong 7 
containers, lấy Clean B/L
- Trước khi giao hàng, NB đã mời Vinacontrol 
ktra và cấp GCNPC
- 25/4/1994: hàng đến cảng Vladivostok
- 26/5/1994: NM mời Công ty giám định đến 
giám định 2 cont. theo tiêu chuẩn quốc gia 
Nga, BBGĐ kết luận: lạc kém phẩm chất, 
độ ẩm 13%, mốc, mọc mầm. 5 cont. còn 
lại được chở bằng đường sắt đến Rostop 
Nadonu.
27
Ví dụ - tranh chấp về chất lƣợng
Thực hiện Hợp đồng: 
- 16/6/1994: Giám định 5 cont. còn lại, 
BBGĐ kết luận: lạc không đún phẩm chất 
quy định trong HĐ, việc sử dụng lô lạc phải 
giao cho cơ quan kiểm dịch Nga quyết định
- NM Nga giao toàn bộ lô lạc cho người mua 
lại nội địa. Người này thấy lạc không sử 
dụng được đã tự động hủy lô lạc.
28
Ví dụ - tranh chấp về chất lƣợng
Yêu cầu của NM Nga:
- NM Nga khiếu nại NB VN thay thế hàng 
đúng phẩm chất hoặc trả lại tiền
Vấn đề tranh chấp:
- Giá trị của GCNPC của NB?
- Giá trị của các BBGĐ của NM?
Bài học kinh nghiệm?
29
5. Điều khoản giá cả và thanh toán
a. Điều khoản giá cả:
- Quy định chính xác và cố định:
- Rủi ro gì?
- Quy định giá xác định sau: giá phải trả 
được tính theo giá có hiệu lực vào ngày 
giao hàng
- Rủi ro gì?
- Kết hợp cả hai phương pháp trên:
- Quy định giá cụ thể
- Quy định về điều chỉnh giá (HĐ có thời hạn thực 
hiện dài)
30
5. Điều khoản giá cả và thanh toán
b. Điều khoản thanh toán:
- Về mặt pháp lý, chú ý NM sử dụng L/C để 
sửa đổi, bổ sung HĐ.
- Ví dụ
- Khi nhận được L/C, cần kiểm tra kỹ xem 
L/C có phù hợp với HĐ không?
- Mối quan hệ giữa L/C và HĐ
- Về mặt kỹ thuật:
- Về mặt pháp lý:
631
Ví dụ về sử dụng L/C để chỉnh sửa HĐ
- HĐ quy định thời hạn giao hàng 
T9/2000
- NM mở L/C quy định giao hàng 
trước 15/9/2000
- L/C có chức năng chỉnh sửa HĐ 
không?
- Nếu NB giao hàng ngày 29/9/2000:
- NB có giao hàng chậm không? Có phải 
trả tiền phạt giao hàng chậm không?
- Rủi ro đối với NB là gì? 32
6. Điều khoản giao hàng
a. Thời hạn giao hàng
- Quy định một ngày cụ thể
- Quy định một khoảng thời gian
- “Giao hàng chậm nhất vào ngày 
15/3/2007”
33
6. Điều khoản giao hàng
b. Cách tính tiền phạt giao hàng chậm
- Hàng đồng loại, số lượng lớn:
- Nếu HĐ cho phép giao hàng nhiều chuyến:
- Nếu HĐ không cho phép giao hàng nhiều 
chuyến:
- Hàng máy móc thiết bị:
- Nếu phần hàng chậm giao là phần hàng chính:
- Nếu phần hàng chậm giao là phần hàng phụ:
34
6. Điều khoản giao hàng
c. Lựa chọn điều kiện cơ sở giao hàng
- Lựa chọn đkcsgh nào trong Incoterms?
- Nếu vận chuyển hàng hóa bằng đường biển 
và không sử dụng container:
- Địa điểm chuyển giao rủi ro là:
- Nếu vận chuyển hàng hóa bằng các phương 
tiện khác, bằng container hay vận tải đa 
phương thức:
- Địa điểm chuyển giao rủi ro là:
35
6. Điều khoản giao hàng
d. Việc chuyển giao rủi ro và chuyển
quyền sở hữu từ NB sang NM
- Chuyển giao rủi ro: 
- Thời điểm lý thuyết:
- Thời điểm về mặt pháp lý?
- Chuyển quyền sở hữu
- Khi hàng hóa đã chuyển giao (Đ62 LTM 2005)
- Khi đó NB đã được thanh toán chưa?
36
7. Một số điều khoản khác
- Điều khoản về các định nghĩa
- Điều khoản bất khả kháng
- Điều khoản phạt
- Điều khoản hủy HĐ
- Điều khoản hardship
- Điều khoản luật áp dụng
- Điều khoản giải quyết tranh chấp
- Điều khoản ngôn ngữ ưu tiên
7Điều khoản ngôn ngữ ưu tiên
• Hợp đồng thường được lập thành hai 
bản tiếng Anh và tiếng Việt, nếu có 
mâu thuẫn giữa hai bản???
• Ưu tiên bản tiếng Anh hay ưu tiên 
bản tiếng Việt?
37