Bài giảng Chính sách xuất khẩu
XK tạo nguồn vốn chủ yếu cho NK phục vụ CNH đất nước
Nguồn vốn từ nhập khẩu có thể hình thành từ các nguồn như:
Xuất khẩu hàng hóa
Xuất khẩu dịch vụ
Đầu tư nước ngoài
Vay nợ, viện trợ
Kiều hối
XK đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy SX
phát triển
- Có 2 cách nhìn nhận về tác động của XK
QĐ1: XK chỉ là việc tiêu thụ những sản phẩm thừa do sản xuất vượt
quá nhu cầu nội địa.
QĐ2: coi thị trường và đặc biệt là thị trường thế giới là hướng
quan trọng để tổ chức sản xuất. Quan điểm này có tác động tích
cực đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển
thể hiện qua các khía cạnh sau:
* XK tạo điều kiện cho các ngành khác có cơ hội phát triển thuận lợi.
* XK tạo ra khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ góp phần cho sản xuất
phát triển và ổn định.
Tóm tắt nội dung tài liệu: Bài giảng Chính sách xuất khẩu
Chương X: CHÍNH SÁCH XUẤT KHẨU Nội dung I. Vai trò của XK đối với quá trình phát triển kinh tế II. Mục tiêu, nhiệm vụ và phương hướng XK III. Chính sách và biện pháp hỗ trợ XK Nội dung I. Vai trò của XK đối với quá trình phát triển kinh tế 1. XK tạo nguồn vốn chủ yếu cho NK phục vụ CNH đất nước Nguồn vốn từ nhập khẩu có thể hình thành từ các nguồn như: Xuất khẩu hàng hóa Xuất khẩu dịch vụ Đầu tư nước ngoài Vay nợ, viện trợ Kiều hối 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000 80000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Kim ngạch XK theo phân loại ngoại thương (triệu USD) Nguồn: Tổng cục TK TỔNG SỐ Hàng thô hoặc mới sơ chế Hàng chế biến hoặc đã tinh chế Hàng hoá không thuộc các nhóm trên Vai trò 2. XK đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy SX phát triển - Có 2 cách nhìn nhận về tác động của XK QĐ1: XK chỉ là việc tiêu thụ những sản phẩm thừa do sản xuất vượt quá nhu cầu nội địa. QĐ2: coi thị trường và đặc biệt là thị trường thế giới là hướng quan trọng để tổ chức sản xuất. Quan điểm này có tác động tích cực đến chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy sản xuất phát triển thể hiện qua các khía cạnh sau: * XK tạo điều kiện cho các ngành khác có cơ hội phát triển thuận lợi. * XK tạo ra khả năng mở rộng thị trường tiêu thụ góp phần cho sản xuất phát triển và ổn định. Vai trò 2. XK đóng góp vào việc chuyển dịch cơ cấu kinh tế, thúc đẩy SX phát triển - Xuất khẩu tạo ra những tiền đề kinh tế - kỹ thuật nhằm cải tạo và nâng cao năng lực sản xuất trong nước. - Thông qua xuất khẩu, hàng hóa của ta sẽ tham gia vào cuộc cạnh tranh trên thị trường thế giới về giá cả, chất lượng. - Xuất khẩu còn đòi hỏi các doanh nghiệp phải luôn đổi mới và hoàn thiện công việc quản trị sản xuất kinh doanh, thúc đẩy sản xuất mở rộng thị trường. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sơ bộ 2011 Kim ngạch XK theo khu vực kinh tế (%) Nguồn: Tổng cục TK Khu vực có vốn đầu tư nước ngoài(*) Khu vực kinh tế trong nước 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sơ bộ 2011 Kim ngạch XK phân theo nhóm hàng (triệu USD) Nguồn: Tổng cục TK TỔNG SỐ Hàng công nghiệp nặng và khoáng sản Hàng CN nhẹ và TTCN Hàng nông sản Hàng lâm sản Hàng thủy sản Vàng phi tiền tệ(**) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sơ bộ 2011 Kim ngạch XK phân theo nhóm hàng (%) Nguồn: Tổng cục TK Vàng phi tiền tệ Hàng thủy sản Hàng lâm sản Hàng nông sản Hàng CN nhẹ và TTCN Hàng công nghiệp nặng và khoáng sản Vai trò 3. XK có tác động tích cực đến việc giải quyết công ăn việc làm và cải thiện đời sống ND - Sản xuất, chế biến và dịch vụ hàng xuất khẩu đang trực tiếp là nơi thu hút hàng triệu lao động vào làm việc và có thu nhập không thấp. - Xuất khẩu còn tạo ra nguồn vốn để nhập khẩu vật phẩm tiêu dùng thiết yếu phục vụ trực tiếp đời sống và đáp ứng ngày một phong phú thêm nhu cầu tiêu dùng của nhân dân. - Quan trọng hơn cả là việc xuất khẩu tác động trực tiếp đến sản xuất (phần 2 đã trình bày) làm cho cả quy mô lẫn tốc độ sản xuất tăng lên, các ngành nghề cũ được khôi phục, ngành nghề mới ra đời, sự phân công lao động mới đòi hỏi lao động được sử dụng nhiều hơn, năng suất lao động và đời sống nhân dân được cải thiện. Vai trò 4. XK là cơ sở để mở rộng và thúc đẩy các quan hệ kinh tế đối ngoại của ta Trong kinh tế, xuất khẩu và các mối quan hệ kinh tế đối ngoại khác cũng có tác động qua lại phụ thuộc lẫn nhau. 0 20000 40000 60000 80000 100000 120000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sơ bộ 2011 Kim ngạch XK theo khối nước chủ yếu (triệu USD) Nguồn: Tổng cục TK TỔNG SỐ ASEAN APEC EU OPEC 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sơ bộ 2011 Kim ngạch XK theo khối nước chủ yếu (%) Nguồn: Tổng cục TK OPEC EU APEC ASEAN TỔNG SỐ 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 18000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sơ bộ 2011 A x is T it le Kim ngạch XK sang một số thị trường chủ yếu (triệu USD) Nguồn: Tổng cục TK Hàn Quốc Nhật Bản CHND Trung Hoa CHLB Đức Hoa Kỳ II. Mục tiêu, nhiệm vụ và phương hướng XK 1. Mục tiêu Mục tiêu của xuất khẩu được đề cập ở đây là mục tiêu nói chung của hoạt động xuất khẩu đối với nền kinh tế quốc dân trong 1 thời gian dài. Mục tiêu này có thể không hoàn toàn giống với mục tiêu của 1 doanh nghiệp, hay mục tiêu cụ thể của một thời kì nào đó. Mục tiêu quan trọng chủ yếu nhất của xuất khẩu là để nhập khẩu đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế. Nhu cầu của nền kinh tế rất đa dạng như: phục vụ cho công nghiệp hóa đất nước, cho tiêu dùng, cho xuất khẩu và tạo thêm công ăn việc làm. II. Mục tiêu, nhiệm vụ và phương hướng XK 2. Nhiệm vụ - Phải ra sức khai thác có hiệu quả mọi nguồn lực của đất nước (đất đai, vốn, nhân lực, tài nguyên thiên nhiên, cơ sở vật chất) - Nâng cao năng lực sản xuất hàng xuất khẩu để tăng nhanh khối lượng và kim ngạch xuất khẩu. - Tạo ra những mặt hàng, nhóm hàng xuất khẩu chủ lực đáp ứng nhu cầu của thị trường thế giới và của khách hàng về số lượng và chất lượng, có sức hấp dẫn và khả năng cạnh tranh cao. II. Mục tiêu, nhiệm vụ và phương hướng XK 3. Phương hướng phát triển XK 3.1. Căn cứ xác định phương hướng xuất khẩu a) Căn cứ vào nguồn lực bên trong: b) Căn cứ vào yêu cầu và xu hướng phát triển của thị trường c) Căn cứ vào hiệu quả kinh tế 3.2. Phương hướng xuất khẩu - Tăng nhanh và vững chắc tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ. - Chuyển dịch mạnh cơ cấu sản xuất, xuất khẩu đảm bảo cán cân thương mại ở mức hợp lý. - Mở rộng, đa dạng hóa thị trường và phương thức kinh doanh. Hội nhập kinh tế khu vực và thế giới. - Đa dạng, nâng cao chất lượng và giá trị gia tăng các mặt hàng xuất khẩu. III. Chính sách và biện pháp hỗ trợ XK 1. Các biện pháp cải tạo nguồn hàng và cơ cấu XK 2. Các biện pháp, chính sách tài chính nhằm khuyến khích SX và thúc đẩy XK 3. Các biện pháp về thể chế và xúc tiến XK 1. Các biện pháp để tạo nguồn hàng và cải biến cơ cấu XK 1.1. Xây dựng mặt hàng XK chủ lực 1.2. Gia công XK 1.3. Các biện pháp đầu tư 1.4. Xây dựng các khu kinh tế mở 1.1. Xây dựng các mặt hàng XK chủ lực a) Khái niệm b) Quá trình hình thành và đặc điểm c) Điều kiện để trở thành một mặt hàng xuất khẩu chủ lực d) Ý nghĩa của việc xây dựng mặt hàng XK chủ lực 0 2000 4000 6000 8000 10000 12000 14000 16000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sơ bộ 2011 A x is T it le Một số mặt hàng XK chủ yếu (triệu USD) Nguồn: Tổng cục TK Hàng điện tử, máy tính và linh kiện Sản phẩm từ plastic Dây điện và cáp điện Ba lô, túi, cặp, ví(*) Giày, dép Hàng dệt, may Gỗ và sản phẩm gỗ Hàng thủy sản 0 5000 10000 15000 20000 25000 30000 35000 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Sơ bộ 2011 A x is T it le Một số mặt hàng XK chủ chốt (ngàn tấn) Nguồn: Tổng cục TK Dầu thô Than đá Hạt tiêu Cà phê Cao su Gạo Hạt điều nhân Lạc nhân Chè Quế a) Khái niệm “Hµng chñ lùc lµ nh÷ng hµng ho¸ cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt ë trong n-íc víi hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n nh÷ng hµng ho¸ kh¸c; cã thÞ tr-êng tiªu thô t-¬ng ®èi æn ®Þnh, chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña mét quèc gia”. a) Khái niệm Cơ cấu xuất khẩu một quốc gia được chia thành 3 nhóm hàng: - Hàng chủ lực: loại hàng chiếm vị trí quyết định trong kim ngạch XK do có thị trường ngoài nước và điều kiện SX trong nước thuận lợi - Hàng quan trọng: hàng không chiếm tỷ trọng lớn trong kim ngạch XK, nhưng đối với từng thị trường, từng địa phương lại có vị trí quan trọng - Hàng thứ yếu: gồm nhiều loại, kim ngạch của chúng thường nhỏ b) Quá trình hình thành và đặc điểm Hàng XK chủ lực hình thành qua quá trình thâm nhập vào thị trường nước ngoài qua những cuộc cạnh tranh khốc liệt trên thị trường thế giới. c) Điều kiện để trở thành một mặt hàng XK chủ lực Cã thÞ tr-êng tiªu thô t-¬ng ®èi æn ®Þnh vµ lu«n c¹nh tranh ®-îc trªn thÞ tr-êng ®ã; Cã nguån lùc ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt vµ s¶n xuÊt víi chi phÝ thÊp ®Ó thu ®-îc lîi trong bu«n b¸n. Cã khèi l-îng kim ng¹ch lín trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ®Êt n-íc. Vị trí của mặt hàng XK chủ lực không phải là vĩnh viễn d) Ý nghĩa Thø nhÊt, viÖc x©y dùng mÆt hµng chñ lùc cã ý nghÜa lín cho viÖc x©y dùng chiÕn l-îc ph¸t triÓn kinh tÕ. Thø hai, ph¸t triÓn mÆt hµng XK chñ lùc cho phÐp më réng quy m« s¶n xuÊt trong n-íc Thø ba, gióp t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu, tõ ®ã gãp phÇn t¨ng ng©n s¸ch nhµ n-íc c¶i thiÖn c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ. d) Ý nghĩa Thø t-, viÖc x©y dùng c¸c mÆt hµng chñ lùc t¹o ®iÒu kiÖn gi÷ v÷ng, æn ®Þnh thÞ tr-êng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu; Thứ năm, tạo c¬ së vËt chÊt ®Ó më réng c¸c quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ, khoa häc kü thuËt víi n-íc ngoµi. 1.2. Gia công xuất khẩu a) Khái niệm gia công b) Phân loại gia công XK c) Lợi ích của gia công XK d) Hạn chế của gia công XK e) Phương hướng phát triển gia công a) Khái niệm gia công Khái niệm chung: Từ điển kinh tế (Cộng hòa dân chủ Đức) Gia c«ng lµ sù c¶i tiÕn ®Æc biÖt c¸c thuéc tÝnh riªng cu¶ c¸c ®èi t-îng lao ®éng(vËt liÖu) ®-îc tiÕn hµnh mét c¸ch s¸ng t¹o vµ cã ý thøc nh»m t¹o ®-îc mét gi¸ trÞ sö dông míi nµo ®ã” Trong lÜnh vùc th-¬ng m¹i, kh¸i niÖm gia c«ng mang néi hµm hÑp h¬n. Theo LuËt Th-¬ng m¹i ViÖt Nam 2005: Gia c«ng trong th-¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng th-¬ng m¹i, theo ®ã bªn nhËn gia c«ng sö dông mét phÇn hoÆc toµn bé nguyªn liÖu, vËt liÖu cña bªn ®Æt gia c«ng ®Ó thùc hiÖn mét hoÆc nhiÒu c«ng ®o¹n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo yªu cÇu cña bªn ®Æt gia c«ng ®Ó h-ëng thï lao. a) Khái niệm gia công A Đặt gia công B Nhận gia công (1(1) Nguyên vật liệu, mẫu mã, máy móc (2) Thành phẩm (3) Thanh toán Gia công xuất khẩu Khi ho¹t ®éng gia c«ng v-ît ra khái ph¹m vi biªn giíi quèc gia th× gäi lµ gia c«ng xuÊt khÈu. Tãm l¹i, gia c«ng xuÊt khÈu lµ ®-a c¸c yÕu tè s¶n xuÊt( chñ yÕu lµ nguyªn liÖu) tõ n-íc ngoµi vÒ ®Ó s¶n xuÊt hµng ho¸, nh-ng kh«ng ph¶i ®Ó tiªu dïng trong n-íc mµ ®Ó s¶n xuÊt thu ngo¹i tÖ chªnh lÖch do tiÒn c«ng ®em l¹i. b)Phân loại gia công (1) Căn cứ theo quyền sở hữu nguyên vật liệu: - Gia công chủ động - Gia công thụ động (2) Căn cứ vào các lĩnh vực kinh tế (cơ cấu kinh tế) (3) Căn cứ vào lĩnh vực chuyển giao nguyên vật liệu của bên đặt hàng gia công b) Phân loại gia công (1) Căn cứ theo quyền sở hữu nguyên vật liệu - Gia công chủ động: bªn A trao nguyªn vËt liÖu nh-ng kh«ng trao quyÒn së h÷u nguyªn vËt liÖu ®ã cho bªn B • Bên A: • Bên B: - Gia công thụ động: bªn A trao nguyªn vËt liÖu cho bªn B nh-ng còng chuyÓn giao lu«n quyÒn së h÷u nguyªn vËt liÖu ®ã. • Bên A: • Bên B: b) Phân loại gia công (2) Căn cứ vào các lĩnh vực kinh tế (cơ cấu kinh tế) Gia c«ng s¶n phÈm c«ng nghiÖp xuÊt khÈu (bao gåm c¶ tiÓu thñ c«ng nghiÖp). C¸c mÆt hµng gia c«ng c«ng nghiÖp tiªu biÓu nh-: gia c«ng phÇn mÒm, dÖt may, da giµy Gia c«ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp xuÊt khÈu (gåm trång trät vµ ch¨n nu«i) b) Phân loại gia công XK (3).C¨n cø vµo lÜnh vùc chuyÓn giao nguyªn vËt liÖu cña bªn ®Æt hµng gia c«ng Bªn ®Æt hµng giao c¶ nguyªn vËt liÖu - cã chuyªn gia h-íng dÉn Bªn ®Æt hµng chØ giao nguyªn vËt liÖu Bªn ®Æt hµng giao mét phÇn nguyªn vËt liÖu c) Lợi ích của gia công XK Đối với bên nhận gia công (bên B) - gi¶i quyÕt c«ngăn viÖc lµ cho nh©n d©n, gãp phÇn tăng thu nhËp quèc d©n vµ ®Æc biÖt tăng nguån thu ngo¹i tÖ - thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt néi ®Þa - T¹o ®iÒu kiÖn th©m nhËp thÞ tr-êng c¸c n-íc tr¸nh những biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu do c¸c n-íc ®Ò ra - kh¾c phôc khã khăn do thiÕu nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu, ®Æc biÖt lµ trong ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ, tranh thñ vèn lµ c) Lợi ích của gia công XK Đối với bên đặt gia công (bên A) - nh©n c«ng gi¸ rÎ - bªn ®Æt gia c«ng cßn cã thÓ tËn dông ®-îc c¬ së vËt chÊt cña bªn nhËn gia c«ng nh- ®Êt ®ai, nhµ x-ëng, ®µo t¹o nh©n c«ng tõ ®ã cã thÓ n©ng cao tÝnh chuyªn m«n hãa vµ ®a d¹ng kinh doanh cña m×nh - bªn A cßn cã thÓ tËn dông ®-îc nh÷ng -u ®·i tõ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña n-íc nhËn gia c«ng. Ch¼ng h¹n, theo Ph¸p luËt VN vÒ ho¹t ®éng gia c«ng, cô thÓ lµ NghÞ ®Þnh 12/2006/N§-CP ngµy 23/01/2006, nguyªn vËt liÖu, m¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt t- t¹m nhËp theo ®Þnh møc ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång gia c«ng ®-îc miÔn thuÕ nhËp khÈu vµ s¶n phÈm gia c«ng ®-îc miÔn thuÕ xuÊt khÈu. - Bªn ®Æt gia c«ng cã thÓ tËn dông ®-îc nguån nguyªn liÖu t¹i chç d) Hạn chế của gia công XK Đối với bên B: - Thường bị phụ thuộc nhiều vào bên A - Hiệu quả kinh tế không cao Đối với bên A: - Khó khăn trong kiểm soát chất lượng của sản phẩm do không trực tiếp sx sản phẩm e) Phương hướng phát triển gia công Về mặt hàng gia công: mặt hàng tiêu dùng truyền thống, hàng thủ công mỹ nghệ, công nghiệp nhẹ, lắp ráp phù hợp với khả năng trong nước. Đồng thời nhận gia công những mặt hàng CN cao, tăng hàm lượng hiện đại hóa, khắc phục hiện tượng làm thuê Về lựa chọn khách hàng: nhu cầu gia công lớn, tính chất lâu dài, ổn định Chú ý giải quyết một số khó khăn trong nước: đầu tư thiết bị máy móc hiện đại cho cơ sở gia công, khắc phục thói làm ăn tùy tiện của các cơ sở gia công 1.3. Các biện pháp đầu tư a) Ý nghĩa b) Nguồn vốn đầu tư c) Định hướng chính sách đầu tư d) Một số chỉ tiêu đánh giá hiệu quả vốn đầu tư 1.3. Các biện pháp đầu tư a) Ý nghĩa - Tăng năng lực sản xuất hàng xuất khẩu - Nâng cao trình độ quản lý sản xuất và kinh doanh - Góp phần chuyển giao, tiếp nhận công nghệ mới tăng năng lực cạnh tranh cho xuất khẩu - Là cơ sở để mở rộng hợp tác kinh tế đối ngoại - Giải quyết một số vấn đề xã hội tạo môi trường thuận lợi cho sản xuất kinh doanh XK 1.3. Các biện pháp đầu tư b) Nguồn vốn đầu tư - Vốn đầu tư trong nước + Vốn từ Ngân sách nhà nước + Vốn từ tư nhân - Vốn đầu tư nước ngoài + Vốn ODA + FDI + Vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài 1.3. Các biện pháp đầu tư b) Nguồn vốn đầu tư Đầu tư cho XK cần khai thác từ các nguồn vốn trong nước là chủ yếu, vì đây là nguồn vốn quan trọng hơn cả nó được khởi phát từ sự phát triển kinh tế trong nước. Đặc biệt coi trọng việc thu hút vốn của tư nhân vào đầu tư cho XK 1.3. Các biện pháp đầu tư c) Định hướng chính sách đầu tư - Thực hiện các chính sách ưu tiên: cho vay vốn với lãi suất thấp, giảm hoặc miễn nộp thuế lợi tức một số năm - Ưu tiên đầu tư cho các ngành hàng SX hàng XK, tập trung vào các ngành hàng chủ lực 1.3. Các biện pháp đầu tư - Đầu tư trực tiếp cho hoạt động XK: bến cảng, kho tàng, trung tâm thương mại ở nước ngoài, xúc tiến XK, nguồn nhân lực - Tạo môi trường thuận lợi thu hút vốn FDI cho XK. - P ... ng nghiÖp víi m«i tr-êng ®Çu t- thuËn lîi, ®-îc h-ëng nhiÒu -u ®·i cña nhµ n-íc, cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vÒ ®Çu t, tµi chÝnh nh»m h-íng tíi ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c ®Þa ph-¬ng vµ cña quèc gia. Khu công nghiệp c) Các chính sách ưu đãi Theo NghÞ ®Þnh 29/2008 thi Khu công nghiệp là địa bàn ưu đãi đầu tư, được hưởng chính sách ưu đãi áp dụng đối với địa bàn thuộc Danh mục địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội khó khăn. Khu công nghiệp được thành lập tại địa bàn thuộc Danh mục địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn được hưởng chính sách ưu đãi áp dụng đối với địa bàn thuộc Danh mục địa bàn có điều kiện kinh tế – xã hội đặc biệt khó khăn. Khu công nghiệp d) Lợi ích của Khu công nghiệp Đối với nước chủ nhà - Huy ®éng vµ thu hót ®-îc nguån vèn lín vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn tõ trong vµ ngoµi n-íc - Gãp phÇn to lín vµo t¨ng tr-ëng xuÊt khÈu, t¨ng tr-ëng GDP vµ t¨ng thu ngo¹i tÖ - Gi¶i quyÕt mét phÇn viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng - Cuèi cïng, c¸c KCN gãp phÇn lµm cho nÒn KT chñ nhµ nhanh chãng héi nhËp víi nÒn kinh tÕ quèc tÕ. Đối với chủ đầu tư - Chñ ®Çu t- cã thÓ tranh thñ tËn dông nh÷ng -u ®·i vÒ thuÕ cña n-íc chñ nhµ, thñ tôc hµnh chÝnh th«ng tho¸ng h¬n c¸c u ®·i riªng cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng nh ®Êt ®ai, lao ®éng, thñ tôc - Chñ ®Çu t cã thÓ hëng lîi tõ nguån lao ®éng gi¸ rẻ - TËn dông nguån nguyªn liÖu t¹i chç: nguån cung phong phó, mua ®-îc víi gi¸ rÎ h¬n, tiÕt kiÖm chi phÝ vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, qu¶n lý - ChiÕm lÜnh ®-îc thÞ tr-êng tiªu thô khu vùc còng nh- c¸c n-íc l©n cËn, ®Æc biÖt lµ nh÷ng thÞ tr-êng míi næi vµ ®«ng d©n nh- c¸c thÞ tr-êng B¾c ¸, §«ng Nam ¸ Khu công nghiệp Tuy nhiªn, ho¹t ®éng cña c¸c khu c«ng nghiÖp trong thêi gian qua còng béc lé mét sè bÊt cËp nh- : vÊn ®Ò vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c vÒ sö dông ®Êt trong quy ho¹ch KCN, vÊn ®Ò m«i tr-êng, tÖ n¹n x· héi, quyÒn lîi ng-êi lao ®éng bÞ vi ph¹m... 2. Các biện pháp, chính sách tài chính 2.1. Tín dụng XK 2.2. Trợ cấp XK 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái 2.4. Thuế xuất khẩu và các ưu đãi về thuế 2.1. Tín dụng XK 1. Nhà nước cấp tín dụng XK 2. Nhà nước bảo lãnh tín dụng XK 3. Bảo hiểm tín dụng 4. Bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện hợp đồng 2.1. Tín dụng XK 1. Nhà nước cấp tín dụng XK • NN cấp tín dụng cho nước ngoài a) Khái niệm: NN trùc tiÕp cho n-íc ngoµi vay tiÒn víi l·i suÊt -u ®·i ®Ó sö dông sè tiÒn ®ã mua hµng cña n-íc cho vay. Nguån vèn cho vay th-êng lÊy tõ ng©n s¸ch NN. ViÖc cho vay nµy th-êng kÌm theo c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ vµ chÝnh trÞ cã lîi cho n-íc cho vay. 2.1. Tín dụng XK 1. Nhà nước cấp tín dụng XK • NN cấp tín dụng cho nước ngoài b) Tác dụng - Gióp cho DN ®Èy m¹nh ®-îc XK v× cã s½n thÞ tr-êng - Gióp c¸c n-íc cho vay gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng d- thõa hµng hãa ë trong n-íc. - CÊp tÝn dông cho n-íc ngoµi cã thÓ ®i kÌm víi nh÷ng rµng buéc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞcã lîi cho n-íc cÊp tÝn dông 2.1. Tín dụng XK 1. Nhà nước cấp tín dụng XK • NN cấp tín dụng cho DN XK trong nước - Hình thức cấp tín dụng: + Cấp tín dụng trước giao hàn + Cấp tín dụng sau giao hàng 2.1. Tín dụng XK 1. Nhà nước cấp tín dụng XK • NN cấp tín dụng cho DN XK trong nước - Hình thức cấp tín dụng: + Cấp tín dụng trước giao hàng: nhằm đảm bảo cho các khoản chi phí: nguyên vật liệu, sx hàng xk, bao bì, vận chuyển, bảo hiểm, thuế + Cấp tín dụng sau giao hàng: NH cấp dưới hình thức mua (chiết khấu) hối phiếu hoặc tạm ứng theo các chứng từ hàng hóa, vay để trả các khoản tín dụng trước giao hàng, đóng thuế 2.1. Tín dụng XK 1. Nhà nước cấp tín dụng XK • NN cấp tín dụng cho DN XK trong nước - Tác dụng: + Giúp người XK thực hiện được chương trình XK của mình + Nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa XK 2.1. Tín dụng XK 1. Nhà nước cấp tín dụng XK Tại Việt Nam:Nghị định 151/2006/NĐ-CP, Nghị định 106/2008/NĐ-CP Møc vèn cho vay: Tèi ®a b»ng 85% gi¸ trÞ hîp ®ång XK, NK ®· ký hoÆc gi¸ trÞ L/C ®èi víi cho vay tr-íc khi giao hµng hoÆc gi¸ trÞ gi¸ hèi phiÕu hîp lÖ ®èi víi cho vay sau khi giao hµng. Thêi h¹n cho vay: x¸c ®Þnh theo kh¶ n¨ng thu håi vèn phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña tõng hîp ®ång XK vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña nhµ XK hoÆc nhµ NK nh-ng kh«ng qu¸ 12 th¸ng; tr-êng hîp cÇn thiÕt, thêi h¹n cho vay trªn 12 th¸ng th× nhµ XK míi ®ñ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn hîp ®ång XK, Ng©n hµng Ph¸t triÓn VN ®Ò nghÞ Bé Tµi chÝnh xem xÐt, quyÕt ®Þnh. 2.1. Tín dụng XK 2. Nhà nước bảo lãnh tín dụng XK a) Khi doanh nghiệp XK đi vay: NN thực hiện bảo lãnh trước NH cho doanh nghiệp b) Khi doanh nghiệp XK cho nhà NK vay: NN thực hiện bảo lãnh khoản tín dụng này. Tỷ lệ đền bù có thể tới 60-70% khoản tín dụng để nhà XK phải quan tâm tới khả năng thanh toán của nhà NK 2.1. Tín dụng XK 2. Nhà nước bảo lãnh tín dụng XK Tác dụng: - Thúc đẩy XK - Nâng được giá bán hàng (vì giá bán chịu bao gồm cả giá bán trả ngay và phí tổn đảm bảo lợi tức) 2.1. Tín dụng XK 2. Nhà nước bảo lãnh tín dụng XK Quy định của VN về bảo lãnh tín dụng XK Møc b¶o l·nh t-¬ng ®èi cao: møc b¶o l·nh cho nhµ XK vay vèn kh«ng qu¸ 85% gi¸ trÞ hîp ®ång XK hoÆc gi¸ trÞ L/C; Nhµ XK ®-îc b¶o l·nh ph¶i tr¶ phÝ b¶o l·nh b»ng 1%/n¨m trªn sè d- tÝn dông ®-îc b¶o l·nh. ĐiÒu kiÖn ®Ó ®îc hëng b¶o l·nh còng t-¬ng tù nh- ®Ó ®-îc h-ëng vay XK, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh vÒ b¶o ®¶m vµ b¶o l·nh tµi s¶n 2.1. Tín dụng XK 3. Bảo hiểm tín dụng NÕu cã rñi ro g× trong qu¸ tr×nh ®i vay hay b¸n chÞu, sÏ ®-îc c¸c c¬ quan b¶o hiÓm ®Òn bï theo møc phÝ b¶o hiÓm mµ doanh nghiÖp mua. 2.1. Tín dụng XK 4. Bảo lãnh dự thầu và bảo lãnh thực hiện hợp đồng • Khi tham gia dù thÇu hoÆc thùc hiÖn c¸c hîp ®ång XK cã gi¸ trÞ lín, phÝa n-íc ngoµi th-êng hay ®-a ra yªu cÇu nhµ XK ph¶i cã sù b¶o l·nh vÒ viÖc tham gia dù thÇu hoÆc thùc hiÖn hîp ®ång XK cña m×nh • Ở VN, Møc b¶o l·nh tèi ®a kh«ng qu¸ 3% gi¸ dù thÇu ®èi víi b¶o l·nh dù thÇu vµ tèi ®a kh«ng qu¸ 15% gi¸ trÞ hîp ®ång XK ®èi víi b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång XK. • VÒ phÝ b¶o l·nh: nhµ XK ®-îc b¶o l·nh ph¶i tr¶ phÝ b¶o l·nh lµ 0,5%/n¨m trªn gi¸ trÞ b¶o l·nh nh-ng tèi ®a b»ng 100 triÖu ®ång/1 hîp ®ång b¶o l·nh. 2.2. Trợ cấp xuất khẩu (1) Khái niệm (2) Phân loại Trợ cấp XK (3) Tác động của TCXK (4) Cam kết của VN khi gia nhập WTO về TCXK (1) Khái niệm a) Khái niệm Trợ cấp Theo quan ®iÓm cña WTO (quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh SCM), trî cÊp ®-îc hiÓu lµ bÊt kú hç trî tµi chÝnh nµo cña Nhµ n-íc hoÆc mét tæ chøc c«ng (trung -¬ng hoÆc ®Þa ph-¬ng) mµ mang l¹i lîi Ých cho doanh nghiÖp/ngµnh s¶n xuÊt. Cô thÓ, hç trî tµi chÝnh ®-îc hiÓu lµ mét trong c¸c h×nh thøc sau: Hç trî trùc tiÕp b»ng chuyÓn tiÒn ngay (vÝ dô cÊp vèn, cho vay, gãp cæ phÇn) hoÆc høa chuyÓn (vÝ dô b¶o l·nh c¸c kho¶n vay) MiÔn hoÆc cho qua c¸c kho¶n thu lÏ ra ph¶i ®ãng (vÝ dô -u ®·i thuÕ, tÝn dông) Mua hµng, cung cÊp c¸c dÞch vô hoÆc hµng hãa (trõ c¬ së h¹ tÇng chung) Thanh to¸n tiÒn cho mét nhµ tµi trî hoÆc giao cho mét ®¬n vÞ t- nh©n tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nªu trªn theo c¸ch thøc mµ ChÝnh phñ vÉn lµm (1)Khái niệm b) Khái niệm Trợ cấp XK Trî cÊp xuÊt khÈu lµ trî cÊp mµ ChÝnh phñ mét n-íc dµnh cho c¸c doanh nghiÖp/ngµnh s¶n xuÊt nh»m ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu. Mét sè d¹ng TCXK th-êng gÆp nh-: trî cÊp c¨n cø vµo kÕt qu¶ XK, vÝ dô th-ëng XK, trî cÊp nguyªn liÖu ®Çu vµo ®Ó XK, miÔn thuÕ/gi¶m thuÕ cao h¬n møc mµ s¶n phÈm t-¬ng tù b¸n trong n-íc ®-îc h-ëng, -u ®·i b¶o hiÓm XK, u ®·i tÝn dông XK Môc ®Ých cña TCXK lµ gióp ng-êi XK t¨ng thu nhËp, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa, do ®ã ®Èy m¹nh ®-îc xuÊt khÈu. (2) Hình thức trợ cấp XK Trợ cấp trực tiếp: Lµ viÖc NN trùc tiÕp dµnh cho DN nh÷ng thuËn lîi khi XK hµng hãa . Tõ ®ã trùc tiÕp lµm gi¶m gi¸ thµnh t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh XK. Trợ cấp gián tiếp: Lµ viÖc Nhµ n-íc gi¸n tiÕp hç trî cho c¸c DN gia t¨ng XK nh-: giíi thiÖu, triÓn l·m, qu¶ng c¸o, ®µo t¹o, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c giao dÞch XK. HoÆc NN gióp ®ì kü thuËt vµ ®µo t¹o chuyªn gia. (3) Tác động của TCXK a) Đối với nước trợ cấp - Ưu điểm Đẩy mạnh XK Góp phần phát triển CN nội địa + Đối với nước đang phát triển + Đối với nước phát triển TCXK góp phần điều chỉnh cơ cấu ngành, cơ cấu vùng kinh tế TCXK còn được sử dụng như một công cụ để “mặc cả” trong đàm phán quốc tế (3) Tác động của TCXK a) Đối với nước trợ cấp Nhược điểm TCXK bãp mÐo tÝn hiÖu thÞ tr-êng trong m«i tr-êng th-¬ng m¹i tù do Chi phÝ c¬ héi cña TC rÊt lín. Vµ xÐt vÒ dµi h¹n, TC cã thÓ c¶n trë sù ph¸t triÓn cña chÝnh ngµnh ®-îc trî cÊp, do t¹o nªn sù ®éc quyÒn, û l¹i do cã sù -u ®·i cña NN. Trî cÊp kh«ng hiÖu qu¶ vÒ mÆt tµi chÝnh ng©n s¸ch X¸c suÊt chän sai ®èi t-îng trî cÊp kh¸ cao TC cã thÓ dÉn ®Õn hµnh ®éng tr¶ ®òa tõ phÝa thÞ tr-êng NK (3) Tác động của TCXK a) Đối với thương mại thế giới - Thø nhÊt, khi hµng hãa n-íc ngoµi gi¸ rÎ do trî cÊp trµn lan trong thÞ tr-êng n-íc NK sÏ ¶nh h-ëng trÇm träng tíi nÒn s¶n xuÊt néi ®Þa ë ®©y. - Thø hai, gi¸ thÕ giíi bÞ t¸c ®éng còng ¶nh h-ëng tíi nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp cßn non trÎ, ®Æc biÖt lµ t¹i c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn. Gi¸ rÎ lµm n¶n lßng c¸c nhµ SX muèn gia nhËp thÞ tr-êng, ®ång thêi còng cã thÓ lµm thÊt b¹i c¸c ch-¬ng tr×nh c¶i thiÖn c¬ së h¹ tÇng vµ khuyÕn khÝch cña chÝnh phñ. KÕt qu¶ lµ ®Êt n-íc ®ã trë nªn phô thuéc vµo NK. (3) Tác động của TCXK a) Đối với thương mại thế giới - Thø ba, nh÷ng nhµ XK tõ nh÷ng n-íc kh«ng ®-îc h-ëng trî cÊp, ®Æc biÖt lµ tõ c¸c n-íc ®ang ph¸t triÓn sÏ mÊt thÞ phÇn cña m×nh (4) Cam kết của VN về TCXK khi gia nhập WTO - 1999: Quỹ hỗ trợ XK, thưởng kim ngạch XK - Nhóm hàng công nghiệp: Hiệp định SCM Trợ cấp đèn đỏ, Trợ cấp đèn vàng, Trợ cấp đèn xanh - Nhóm hàng nông sản: Hiệp định AoA VN ph¶i xãa bá hoµn toµn TCXK n«ng s¶n kÓ tõ ngµy chÝnh thøc gia nhËp WTO 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái a) Tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái b) Tỷ giá hối đoái chính thức và tỷ giá hối đoái thực tế c) Ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động XNK d) Tác động của việc điều chỉnh TGHĐ chính thức 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái a) Tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái - Kn TGHĐ: là giá cả tại đó ngoại hối được mua và bán + Anh, Mỹ: TGHĐ là giá của một đồng nội tệ được tính theo đơn vị ngoại tệ (gián tiếp) + Đa số quốc gia: TGHĐ là giá của một đồng ngoại tệ được tính theo đơn vị nội tệ (trực tiếp) + VN: PL ngoại hối 28/2005 “là giá của một đơn vị tiền tệ nước ngoài tính bằng đơn vị tiền tệ của VN” 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái a) Tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái - Các chế độ tỷ giá: + Hệ thống tỷ giá cố định: duy trì giá trị tiền tệ của mình ở mức độ ít cơ động so với đồng tiền của nước khác. Hệ thống này được thực hiện nhờ sự can thiệp của cơ quan quản lý tiền tệ NN, đòi hòi phải có một lượng dự trữ ngoại tệ đáng kể + Hệ thống tỷ giá thả nổi: TGHĐ được quyết định bởi thị trường tự do Giữa hai cực của 2 chế độ tỷ giá cố định và thả nổi còn có một số lựa chọn dung hòa khác: + Hệ thống khung tỷ giá: Tỷ giá được phép dao động trong một khung đã xác định trước. Khi tỷ giá có khả năng vượt khỏi khung đó, NN can thiệp bằng cách mua vào hoặc bán ra để giũa tỷ giá nằm trong khung đã định 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái a) Tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái - Các chế độ tỷ giá: + Hệ thống tỷ giá thả nổi có quản lý: Tuy không có một mức tỷ lệ cụ thể được NN cam kết giữ ổn định nhưng NN luôn can thiệp một cách có cân nhắc + Hệ thống tỷ giá giữ ở mức cố định trong một thời gian nhất định: TGHĐ được giữ ổn định, những thay đổi về tỷ giá được thực hiện từ từ, từng bước theo thời gian nhằm điều chỉnh sự chênh lệch nếu có giữa tỷ lệ lạm phát trong nước và thế giới 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái a) Tỷ giá hối đoái và chính sách tỷ giá hối đoái - Các chế độ tỷ giá: + Hệ thống tỷ giá cố định có khả năng bị điều chỉnh: NN cam kết giữ ổn định tỷ giá nhưng vẫn giữ quyền thay đổi tỷ giá khi hoàn cảnh đòi hỏi phải làm như vậy. 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái b) Tỷ giá hối đoái chính thức và TGHĐ thực tế Tỷ giá HĐCT * Chỉ số giá cả trong nước Tỷ giá HĐTT= Chỉ số giá cả nước ngoài Nếu Tỷ giá HĐCT là cố định và chỉ số giá cả trong nước tăng lên nhiều hơn so với chỉ số giá cả nước ngoài thì tỷ giá HĐTT tăng lên hoặc lên giá. Khi đó đất nước được coi là có tỷ giá HĐCT được định giá cao. 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái c) Ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động XNK * TH1: Chỉ số giá trong nước tăng nhưng chỉ số giá nước ngoài và tỷ giá HĐCT không đổi: - NK: NK tăng do hàng NK trở nên rẻ hơn so với hàng nội địa – vốn phải chịu chi phí tăng do lạm phát - XK: giảm do các nhà XK phải chịu chi phí cao do lạm phát trong nước - Vốn đầu tư nước ngoài: giảm do chi phí của hàng hóa trong nước tăng trong khi TG HĐCT vẫn giữ nguyên không được điều chỉnh. - Du lịch: Du lịch từ nước ngoài vào giảm, du lịch ra nước ngoài thì tăng 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái c) Ảnh hưởng của TGHĐ đến hoạt động XNK TH2: Chỉ số giá trong và ngoài nước không đổi nhưng tỷ giá HĐCT tăng (CP giảm giá đồng nội tệ so với ngoại tệ) - NK: giảm - XK: tăng - Vốn đầu tư nước ngoài: tăng - Du lịch: tăng 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái d) Tác động của việc điều chỉnh tỷ giá HĐCT - Phá giá Tỷ giá HĐCT (devaluation/ depreciation): Đồng tiền của một quốc gia bị phá giá hay chính xác hơn bị giảm giá, khi tỷ giá chính thức mà NHTW của nước đó sẵn sàng đổi nội tệ lấy ngoại tệ được tăng lên. - Tác động: + trong ngắn hạn làm tăng XK, giảm NK, thu hút đầu tư và du lịch nước ngoài. + dài hạn có thể gây ra lạm phát, gánh nặng nợ nần và gây bất ổn về kinh tế, chính trị, uy tín quốc gia giảm 2.3. Chính sách tỷ giá hối đoái d) Tác động của việc điều chỉnh tỷ giá HĐCT - Phá giá Tỷ giá HĐCT Để thực hiện được thành công phá giá TGHĐ cần có hai điều kiện: + Mất giá đối ngoại phải lớn hơn mất giá đối nội (phá giá phải lớn hơn tỷ lệ lạm phát) + Các nước không dùng các biện pháp đối kháng như thuế, hạn ngạch, quản lý ngoại hối 3. Các biện pháp về thể chế và xúc tiến XK 3.1. Các biện pháp về thể chế - KN: Các biện pháp về thể chế là các biện pháp mà qua đó Chính phủ tạo ra môi trường pháp lý thuận lợi cho XK hàng hóa và dịch vụ - Biện pháp: + Tạo ra môi trường pháp lý trong nước bằng việc thể chế hóa tất cả các chính sách, biện pháp khuyến khích hỗ trợ XK + Đàm phán, ký kết các hiệp định TM song phương và đa phương trên cơ sở tạo thuận lợi cho XK + Gia nhập và ký kết các Hiệp ước quốc tế tạo điều kiện thúc đẩy tự do buôn bán 3. Các biện pháp về thể chế và xúc tiến XK 3.1. Các biện pháp xúc tiến XK - KN: Là các công cụ của chính sách nhằm thúc đẩy trực tiếp hay gián tiếp đến các hoạt động XK ở cấp độ DN, một ngành công nghiệp hay quốc gia - Biện pháp: + Tham gia vào các hội chợ thương mại, cử các đoàn TM ra nước ngoài, quảng cáo + Thiết lập chiến lược nhấn mạnh đến mở rộng XK thông qua các chính sách hỗ trợ XK nhằm khai thác lợi thế so sánh của đất nước. + Việc thực hiện xúc tiến XK được thực hiện cả ở cấp quốc gia và doanh nghiệp
File đính kèm:
- bai_giang_chinh_sach_xuat_khau.pdf